زر امیرابراهیمی در جشنواره کن به عنوان بهترین بازیگر زن شناخته شد. او هنگام دریافت جایزه از عشق به وطنش ایران گفت و از قربانیان حادثه متروپل آبادان یاد کرد. نخل طلایی به فیلم “مثلث اندوه” اهدا شد.
شامگاه شنبه، ۲۸ ماه می (۷ خرداد) برای زر امیرابراهیمی شبی شاد و غم‌انگیز بود. این بازیگر توانای ایرانی برای بازی در فیلم “عنکبوت مقدس”، ساخته علی عباسی، برنده جایزه “بهترین بازیگر زن” جشنواره بین‌المللی فیلم کن شد.
امیرابراهیمی در این فیلم نقش خبرنگاری را ایفا می‌کند که برای شفاف‌سازی در قتل کارگران جنسی در مشهد به دست سعید حنایی تلاش می‌کند و با موجی از فساد و ریاکاری روبرو می‌شود.
او در سخنرانی خود در مراسم اهدای جایزه ابتدا به زبان فارسی گفت، برای دریافت جایزه شاد است اما بخشی از درونش در غم ملت ایران است “که گرفتار مشکلات زیادی هستند. “
او با بغض در گلو ادامه داد: «دل من با آبادانه، دل من با گوشه و کنار خاک ایرانه، من اینجام اما دلم با زنان و مردان ایرانه».
امیرابراهیمی سپس به زبان انگلیسی گفت، “برای حضور در این صحنه امشب” راه زیادی پیموده، راهی که آسان نبوده است.
بازیگر ۴۱ساله ایرانی اظهار داشت، در سال‌های گذشته سینما به او کمک کرده و او را نجات داده است: «تحقیر بود اما سینما بود، خلوت بود اما سینما بود، تاریکی بود اما سینما بود، حالا در یک شب شاد، مقابل شما ایستاده‌ام.»
گفته‌های امیرابراهیمی به احتمال زیاد نقبی هم است به آنچه که در ایران تحمل کرد. او که با سریال تلویزیونی “نرگس” به شهرت ملی دست یافته بود، به خاطر انتشار یک ویدیوی خصوصی از رابطه جنسی با شریک زندگی‌اش، زیر فشار جامعه و حکومت قرار گرفت و در نهایت ایران را ترک کرد.
زر (زهرا) امیرابراهیمی به روزنامه لوموند گفته بود: «من هیچ چیز در مورد صنعت فیلم در فرانسه نمی‌دانستم (…) هیچ کس نبود که به من کمک کند. دو یا سه سال طول کشید تا بفهمم کجا فرود آمده‌ام.»
فیلمی “درباره زنان”
شخصیت امیرابراهیمی در “عنکبوت مقدس” نیز قربانی فرهنگ مردسالار شده است. این فیلم نشان می‌دهد که از جانب مقامات رسمی تلاش کمی برای دستگیری حنایی شده است، قاتلی که بعدا در میان تندروهای مذهبی به یک قهرمان تبدیل می‌شود.
امیرابراهیمی در این راستا گفت: «این فیلم درباره زنان است، درباره بدن آنها است، فیلمی پر از صورت، مو، دست، پا، سینه و جنسیت است، همه آن چیزهایی که نمایشش در ایران غیرممکن است».
به علی عباسی اجازه فیلمبرداری در ایران داده نشد و او به ناچار صحنه‌های ایران را در اردن فیلمبرداری کرد.
امیرابراهیمی پیش‌تر در کنفرانس مطبوعاتی پس از اکران فیلم ضمن بیان این که برای ایفای نقش خود از دوستان روزنامه‌نگارش در ایران الهام گرفته است گفته بود، روزنامه‌نگاران با مشکلات زیادی روبرو هستند و بسیاری از دوستان روزنامه‌نگار او، به‌ویژه زنان، ایران را ترک کرده‌اند.
زر امیرابراهیمی کیست و چگونه با کسب جایزه جشنواره کن تاریخ‌ساز شد؟
زر امیرابراهیمی که جایزه بهترین بازیگر زن هفتاد و پنجمین جشنواره فیلم کن را برای بازی در فیلم “عنکبوت مقدس” به دست آورد، متولد سال ۱۳۶۰ است. او فارغ‌التحصیل رشته بازیگری تئاتر بود اما پیش از ورود به دانشگاه سابقه ساخت فیلم کوتاه داشت. بازیگری را در ۱۹ سالگی با حضور در فیلم “انتظار” ساخته محمد نوری‌زاد آغاز کرد اما شهرتش با حضور در چند سریال تلویزیونی از اوایل دهه ۱۳۸۰ آغاز شد.
قاسم جعفری که در آن دهه به عنوان کارگردان سریال‌های تلویزیونی در ایران بسیار پرکار بود، در دو مجموعه “کمکم کن” و “غریبانه” که به ترتیب در ماه‌های رمضان و محرم سال ۱۳۸۳ پخش شدند، از زر امیرابراهیمی به عنوان بازیگر استفاده کرد. اما آنچه باعث شناخته شدن چهره این هنرپیشه شد، بازی در سریال پرطرفدار “نرگس” ساخته سیروس مقدم بود که در سال ۱۳۸۵ از شبکه سه سیمای جمهوری اسلامی برای اولین بار روی آنتن رفت.
خانم امیرابراهیمی در این مجموعه تلویزیونی نقش “زهره” را بازی می‌کرد؛ یکی از دو دختر شخصیتی به نام “محمود شوکت” با بازی حسن پورشیرازی. نقش “پری” دیگر دختر او را زهره فکور صبور بازی می‌کرد، هنرپیشه‌ای که اسفند ماه سال گذشته به شکل مشکوکی درگذشت.
پوپک گلدره ایفاگر نقش اصلی این سریال بود و در قالب شخصیت “نرگس” مقابل دوربین رفته بود. در اواسط پخش این مجموعه تلویزیونی خانم گلدره دچار سانحه رانندگی شد و به کما رفت و بعد از هشت ماه درگذشت. به همین دلیل ستاره اسکندری جایگزین او شد.
اما شاید عجیب‌ترین ماجرا برای زهرا امیرابراهیمی رقم خورد و در حالی که بازی در سریال “نرگس” باعث شهرت او شده بود، انتشار فیلمی از رابطه خصوصی او با مردی جوان، همه‌چیز را تغییر داد. او و آن مرد، بازداشت شدند و بعد از آن که مشخص شد عامل انتشار فیلم نبوده‌اند، به شکل موقت آزاد شدند.
در همان دوران، این شایعه به شکل غیررسمی وجود داشت که یک بازیگر تئاتر در این پرونده به دلیل اقدام به سرقت فیلم خصوصی و انتشار آن محکوم شناخته شده و مجازات زندان برای او در نظر گرفته شده است. در حالی که زر امیرابراهیمی در همان دوران حضور خود در این فیلم را در گفت‌وگو با یک روزنامه بریتانیایی انکار کرده بود، سال‌ها بعد حقیقت را فاش کرد.
زر امیرابراهیمی در دهه هشتاد خورشیدی در تلویزیون ایران به شهرت رسید
تبعات انتشار فیلم خصوصی و مهاجرت
خانم امیرابراهیمی هرچند بعد از دستگیری متهم اصلی آزاد شده بود، اما همچنان متهم ردیف دوم بود. او که ممنوع الخروج شده بود و به قید وثیقه آزاد بود، صبح روزی که قرار دادگاه داشت و احتمال می‌داد که بازداشت شود، از ایران خارج شد و به شکل غیابی بابت “روابط نامشروع غیر از زنا” به تحمل ۹۰ ضربه شلاق و ده سال ممنوعیت از فعالیت در تمام عرصه‌های هنری و بازیگری محکوم شد.
او پیش از خروج از ایران نمایشگاه عکسی در ایران برگزار کرد. روزنامه هم‌میهن مصاحبه‌ای با او منتشر کرد و عکسش به شکل تمام قد روی یکی از صفحات روزنامه رفت.
زر امیر ابراهیمی جایزه‌اش را از گیوم کنه، بازیگر سرشناس فرانسوی دریافت کرد
ادامه فعالیت در تبعید تا ‘عنکبوت مقدس’
زر امیر امیرابراهیمی در اواخر دهه ۱۳۹۰ به بازی در فیلم‌های کارگردانان ایرانی مقیم خارج ادامه داد. در انیمیشن “تهران تابو” ساخته علی سوزنده یکی از صداپیشگان بود. این فیلم در بخش هفته منتقدان جشنواره کن سال ۲۰۱۷ برای اولین بار به نمایش درآمد. سپس در فیلم “فردا آزادیم” به کارگردانی حسین پورسیفی مقابل دوربین رفت. این فیلم که محصول کشور آلمان بود، سال ۲۰۱۹ در این کشور اکران شد.
“عنکبوت مقدس” حتی تا قبل از جشنواره کن هفتاد و پنجم مهم‌ترین فیلم خانم امیرابراهیمی بود. کارگردان فیلم علی عباسی در سال ۲۰۱۸ برای فیلم “مرز” جایزه بهترین فیلم بخش رقابتی نوعی نگاه جشنواره کن را به دست آورد و در رشته بهترین چهره‌پردازی نامزد دریافت جایزه اسکار شد.
عباسی با این سابقه فیلم جدیدش را با الهام از قتل‌‌های زنجیره‌ای مشهد در اواخر دهه ۱۳۷۰ در کشور اردن ساخت؛ قتل‌هایی که سعید حنایی مرتکب شد و به اعتراف خودش ۱۶ زن کارگر جنسی را طی حدود یک سال به قتل رساند. او این کار خود را “پاکسازی” توصیف می‌کرد و خود را انسانی معتقد و مذهبی می‌دانست که در شهر امام هشتم شیعیان مظاهر “فساد” را از بین می‌برد.
زر امیرابراهیمی نقش اصلی این فیلم را بازی کرده است؛ در قالب زنی خبرنگار که بعد از انتشار اخبار مربوط به قتل‌ها در رسانه‌ها، از تهران به مشهد می‌رود تا درباره ماجرا تحقیق کند.
این فیلم به دلایل مختلف مورد توجه قرار گرفت و حتی برخی منتقدان آن را بخت دریافت جایزه نخل طلای جشنواره کن امسال دانستند. در نهایت خانم امیرابراهیمی جایزه بهترین بازیگر زن را برد که پیش از این به چهره‌های سرشناسی مانند سوفیا لورن، ایزابل هوپر، جولین مور و هلن میرن اهدا شده بود.
به علاوه او به نخستین بازیگر زن ایرانی تبدیل شد که این جایزه را از جشنواره کن دریافت می‌کند و نکته قابل توجه آن که تا به حال هیچ یک از بازیگران فیلم‌های تولید شده در داخل ایران چنین موفقیتی به دست نیاورده‌اند.
شهبانو فرح پهلوی، در بیانیه‌ای در روز دوشنبه نهم خرداد (۲۹ می)، اهدای نخل طلای جشنواره فیلم کن را به زر امیرابراهیمی تبریک گفت.
او در این پیام شادباش برنده شدن خانم زر امیرابراهیمی به عنوان بهترین بازیگر زن در جشنواره سینمایی کن ۲۰۲۲، را «به همه زنان و مردان آزادی‌خواه ایرانی و بویژه به زر امیرابراهیمی» شادباش گفته است و نوشته است که از این موفقیت بزرگ احساس غرور می‌کند.
شهبانو فرح می‌نویسد: «در دشوارترین شرایط ملی و بین‌المللی و محدودیت‌های تحمیلی برای هنرمندان ایران، خانم امیرابراهیمی با کارگردانی علی عباسی یکی از غم‌انگیزترین پرونده‌های جنایی این رژیم را به روی پرده سینما برده است.»
به نوشته شهبانو فرح پهلوی، «این پیروزی چشمگیر باعث سرافرازی همه ایرانیان شد.»
زر امیرابراهیمی و جایزه کن
