تحقیقات بیبیسی نشان میدهد که حدف برخی مطالب توسط شرکتهای فناوری اطلاعات ممکن است شواهد مربوط به نقض حقوق بشر را از میان برده باشد.
پلتفرمهای شبکه اجتماعی غالبا از هوش مصنوعی برای حذف ویدیوهایی استفاده میکنند که محتوای آنها برای مخاطب نامناسب تعیین شده است اما برخی از این فیلمها میتواند برای پیگردهای قانونی مفید باشد و به جای حذف این شواهد، لازم است به عنوان شواهد و مدارک بایگانی شوند.
شرکتهای متا و یوتیوب میگویند که هدف آنها از حذف برخی مطالب، عمل به وظایفشان برای محافظت از کاربران در برابر «محتوای مضر» است.
اما آلن راسبریجر، عضو هیئت نظارت متا، معتقد است که این پلتفرمها در این زمینه «بیش از حد محتاطانه» عمل کردهاند.
این پلتفرمها میگویند که برای درج مطالبی که معمولا حذف میشود معافیتهایی در نظر گرفته شده و اگر انتشار آنها به نفع عموم باشد حذف نخواهد شد. اما بارگذاری فیلم بیبیسی از حملات به غیرنظامیان در اوکراین به سرعت حذف شد.
هوش مصنوعی می تواند محتوای مضر و غیرقانونی را تشخیص داده و حذف کند، اما ماشین فاقد قدرت تشخیص تفاوتهای ظریف بین محتوای مضر و مواد لازم برای شناسایی نقض حقوق بشر است.
گروههای حقوق بشری میگویند که نیاز فوری وجود دارد که شرکتهای رسانههای اجتماعی برای جلوگیری از ناپدید شدن این نوع اطلاعات اقدام کنند.
آقای رابریجر به بیبیسی گفت: «میتوانید ببینید که این شرکتها ماشینهای خود را توسعه و آموزش دادهاند تا در لحظهای که چیزی مشکلساز یا آسیبزا به نظر برسد، فورا آن را از بین ببرند.»
هیئت نظارت متا که او عضو آن است توسط مارک زاکربرگ راهاندازی شد و نوعی «دادگاه عالی» مستقل برای شرکت مالک فیسبوک و اینستاگرام محسوب میشود.
آقای راسبریجر، سردبیر سابق گاردین، میگوید: «من فکر میکنم سؤال بعدی برای این شرکتها این است که چگونه رویکرد خود، چه توسط انسان چه هوش مصنوعی را بهبود دهند تا تصمیمهای معقولتری بگیرند.»
بت ون شاک، سفیر ایالات متحده برای عدالت کیفری جهانی، میگوید هیچکس حق شرکتهای فناوری را برای نظارت بر محتوای مطالب انکار نمیکند اما میافزاید: «نگرانی زمانی بروز میکند که این مطالب ناگهان ناپدید میشود.»
ایهور زاخارنکو، روزنامهنگار سابق در اوکراین با این واقعیت مواجه شد. از زمان تهاجم روسیه، او حملات علیه غیرنظامیان را مستند کرده است.
بی بی سی با او در حومه کیف ملاقات کرد. این محلی است که سال پیش مردان، زنان و کودکان اوکراینی هنگام تلاش برای فرار از محل سکونت خود به خاطر ترس از اشغال، توسط نیروهای روسی به ضرب گلوله کشته شدند.
او از اجساد حداقل ۱۷ نفر از آنان و و خودروهای سوخته فیلمبرداری کرد.
او می خواست ویدئوها را به صورت آنلاین به اشتراک بگذارد تا جهان ببیند چه اتفاقی افتاده و به این ترتیب با روایت کرملین مقابله کند. اما وقتی آنها را در فیسبوک و اینستاگرام آپلود کرد، به سرعت حذف شدند.
ایهور میگوید: «خود روسها میگفتند این فیلمها ساختگی است و آنها به غیرنظامیان کار ندارند بلکه فقط با ارتش اوکراین میجنگند.»
بیبیسی تصاویر اینور زاخارنکو را با استفاده از حسابهای ساختگی در اینستاگرام و یوتیوب آپلود کرد.
اینستاگرام سه ویدیو از چهار ویدیو را در عرض یک دقیقه حذف کرد.
در ابتدا یوتیوب برای همین سه مورد هم محدودیت سنی اعمال کرد اما ۱۰ دقیقه بعد همه آنها را حذف کرد.
ما دوباره تلاش کردیم – اما آنها بارگذاری نشدند. درخواست برای بازگرداندن فیلمها بر اساس اینکه شواهد جنایات جنگی در آنها وجود دارد، رد شد.
از شواهد جنایات جنگی که در شبکههای اجتماعی مستند می شود میتوان به عنوان مدرک برای کمک به پیگرد مرتکبین جنایات جنگی استفاده کرد. اما بیبیسی با افرادی صحبت کرده که تحت تأثیر درگیریهای خشونتآمیز قرار گرفتهاند اما شرکتهای بزرگ رسانههای اجتماعی این محتوا را حذف کردهاند.
یوتیوب و متا میگویند که معافیت شواهد از ممنوعیت فیلمهای دلخراش جنگی براساس حفظ منافع عمومی این امکان وجود دارد که محتوایی که معمولا حذف میشود به صورت آنلاین نگه داشت و تماشای آن برای بزرگسالان مجاز باشد. اما آزمایش ما با ویدیوهای ایهور چیز دیگری را نشان داده است.
متا میگوید «به درخواستهای قانونی نهادهای مجری قانون در سراسر جهان پاسخ مثبت میدهیم» و میافزاید: «ما همچنان به بررسی راههای جدید برای حمایت از فرآیند پاسخگویی بینالمللی … مطابق با تعهدات قانونی خود و حفظ حریم خصوصی ادامه میدهیم.»
یوتیوب میگوید در حالی که برای محتوای آزاردهنده اگر در راستای منافع عمومی باشد معافیت در نظر گرفته، اما این پلتفرم یک آرشیو حقوقی نیست.
این شرکت میافزاید: «سازمانهای حقوق بشر، فعالان مدافع حقوق بشر، پژوهشگران، شهروند روزنامهنگاران و سایر کسانی که نقض حقوق بشر (یا سایر جنایات بالقوه) را مستند میکنند، باید بهترین شیوهها را برای ایمنسازی و حفظ محتوای خود به کار گیرند.»
بی بی سی همچنین با عماد که صاحب یک داروخانه در حلب سوریه بوده است صحبت کرد. در سال ۲۰۱۳ یک بمب بشکهای دولت سوریه در نزدیکی داروخانه او فرود آمد.
او به یاد میآورد که چگونه انفجار مغازه را پر از گرد و غبار و دود کرد.. با شنیدن فریاد کمک بیرون رفت و دست و پای قطع شده و اجساد غرق در خون مردم را دید.
گروههای تلویزیونی محلی این صحنه ها را شکار کردند. این فیلم در یوتیوب و فیسبوک منتشر اما پس از آن حذف شد.
روزنامهنگاران سوری به بیبیسی گفتند که در جریان درگیریها، فیلم اصلی آنها از بمباران غیرنظامیان هم از بین رفته است.
سال ها بعد، زمانی که عماد خواستار پناهندگی در اتحادیه اروپا بود، از او خواسته شد اسنادی را ارائه دهد که ثابت کند در محل واقعه بوده است.
او میگوید: «من مطمئن بودم که فیلم داروخانه من گرفته شده، اما وقتی به جستجوی آن در آنلاین پرداختم، مرا به یک ویدیوی حذف شده برد.»
در پاسخ به این نوع موارد، سازمانهایی مانند نمونیک که یک سازمان حقوق بشری مستقر در برلین است، برای آرشیو فیلمها قبل از ناپدید شدن وارد عمل شدهاند.
نمونیک ابزاری را برای دانلود و ذخیره خودکار شواهد نقض حقوق بشر – ابتدا در سوریه و اکنون در یمن، سودان و اوکراین ایجاد کرده است.
این نهاد بیش از ۷۰۰۰۰۰ تصویر از مناطق جنگی را قبل از حذف از رسانههای اجتماعی ذخیره کرده که از جمله شامل سه ویدیو از حمله در نزدیکی داروخانه عماد در حلب است.
هر تصویر ممکن است یک سرنخ کلیدی برای کشف آنچه باشد که واقعا در میدان جنگ رخ داده است با مکان، تاریخ یا عامل جنایت، اما سازمانهایی مانند نمونیک نمیتوانند همه حوزههای درگیری در سراسر جهان را پوشش دهند.
اثبات اینکه جنایات جنگی روی داده یا نه بسیار سخت است – بنابراین به دست آوردن حداکثر منابع، حیاتی است.
اولگا رابینسون از بخش راستیآزمایی بیبیسی میگوید: «راستیآزمایی مانند حل کردن یک پازل است – شما اطلاعات به ظاهر نامرتبط را کنار هم میگذارید تا تصویر بزرگتری از آنچه اتفاق افتاده است را بسازید.»
وظیفه آرشیو کردن مطالب منبع باز – که در رسانههای اجتماعی تقریبا در دسترس همه است – اغلب بر عهده افرادی است که تلاش دارند به بستگان خود که در درگیری های خشونتآمیز گرفتار شدهاند کمک کنند.
رهوا در ایالات متحده زندگی میکند اما خانواده او ساکن منطقه تیگری در اتیوپی است که در سالهای اخیر دستخوش خشونت بوده است و مقامات اتیوپی به شدت جریان اطلاعات در آن را کنترل میکنند.
با این حال، وجود رسانههای اجتماعی به این معنی است که یک سابقه بصری از یک درگیری وجود دارد که در غیر این صورت ممکن بود از چشم جهان خارج پنهان بماند.
رهوا میگوید: «این وظیفه ما بود. من ساعتها را صرف تحقیق کردم، و بنابراین وقتی میبینید این نوع اطلاعات قطره قطره به خارج درز میکند، میکوشید با استفاده از همه ابزارهای منبع باز اطلاعات که در اختیارتان است آنها را تایید کنید.»
فعالان حقوق بشر میگویند که به یک سیستم رسمی برای جمع آوری و ذخیره ایمن محتوای حذف شده نیاز فوری وجود دارد. این نیاز شامل حفظ ابرداده برای کمک به تأیید محتوا و اثبات دستکاری نشدن آن است.
خانم ون شاک، سفیر ایالات متحده برای عدالت کیفری جهانی، میگوید: «ما باید مکانیزمی ایجاد کنیم که بتوان این اطلاعات را برای مسئولیتپذیری در آینده حفظ کرد. پلتفرمهای رسانههای اجتماعی باید مایل باشند تا با مکانیسمهای پاسخگویی در سراسر جهان هماهنگیهای لازم را انجام دهند.»
جک گودمن و ماریا هورنیوک