نوری متهم شده که با انگیزه‌های سیاسی و مذهبی در اعدام دسته‌جمعی زندانیان سیاسی در سال 67 نقش داشته است
دادگاه رسیدگی به پرونده حمید نوری اولین متهم بازداشت شده در اعدام‌های تابستان 67 در سوئد، صبح روز سه‌شنبه 10 اوت (19 مرداد 1400) آغاز شد.
قاضی دادگاه در ابتدای روند دادرسی، لیست شاکیان و اتهامات حمید نوری که پرونده او حدود 8 هزار صفحه برآورد شده است را قرائت کرد. اولین شاکی این پرونده، ایرج مصداقی و دومین شاکی، نصرالله مرندی از زندانیان سابق سیاسی هستند.
خبرنگار ویژه «العربیه» حاضر در این دادگاه نیز گفته که کیفر خواست حمید نوری شامل چهار اتهام «قتل عمد»، «جنایت علیه بشریت»، «جنایت جنگی» و «کشتار برنامه‌ریزی شده مخالفان سیاسی» است.
پس از آن نماینده دادستانی سوئد، با اعلام این که کشتار زندانیان سیاسی با فتوا و حکم خمینی، اولین رهبر جمهوری اسلامی انجام گرفت، حمید نوری را متهم کرد که در جریان محاکمات صوری و اعدام سریع مخالفان سیاسی، به‌ویژه اعضای سازمان مجاهدین خلق نقش عمده‌ای داشته است.
- اسپانسر -
کریستینا لیندهوف کارلسون، دادستان سوئد
حميد نوری در آن زمان دادیار زندان «گوهر دشت» کرج بوده و به گفته نماینده دادستانی در اجرای احکام اعدام در این زندان مسئول بوده است.
نماینده دادستانی همچنین اعلام کرد که نوری نام زندانیان سیاسی را می‌پرسید و سپس آنها را به سالن اعدام می‌برد. او افزود: «حمید نوری متهم به کشتار زندانیان سیاسی و دفن آنها در قبرهای دسته‌جمعی با انگیزه سیاسی و مذهبی بوده است.»
نماینده دادستانی سوئد نام ده‌ها زندانی سیاسی که نوری در اعدام آنها نقش داشت را در دادگاه قرائت کرد. وی سپس نام شاهدان و دادخواهان را نیز قرائت کرد.
او تاکید کرد که نوری افزون بر نقش مستقیم در اعدام زندانیان، بسیاری از آنها را در بازه زمانی ماه اوت تا 7 سپتامبر 1988 بازجویی نیز کرده بود. نماینده دادستانی افزود: «نوری بسیاری از زندانیان را به محاربه با خدا که در ایران حکمش اعدام است، متهم کرد.»
Iranian Television of Canada
پس از آن دادستان سوئد، شهادت قاضی «جفری روبنسون»، قاضی دادگاه بین‌المللی کیفری را قرائت کرد. این قاضی در پرونده «ایران تریبونال» مربوط به اعدام اعضای گروه‌های چپ در سال 1981 مشارکت کرده بود.
دادستان سوئد تاکید کرد که روند اعدام‌ها در جمهوری اسلامی از سال 1981 علیه اعضای احزاب «توده»، «پیکار»، «فدائیان خلق» و پس از آن «مجاهدین خلق» آغاز شد و تا سال 1989 با شدت ادامه یافت. وی یادآوری کرد که بیشترین اعدام ها در سال 1988، پس از پایان جنگ ایران و عراق اتفاق افتاد.
در این بیانیه آمده است: «تابستان سال ۶۷ بیش از سی هزار مبارز در اوین و دیگر زندان‌ها کشته شدند. رهبران رژیم تندرو به‌خصوص علی خامنه‌ای، ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور فعلی رژیم و غلامحسین اژه‌ای، از سران اصلی کشتارها بودند. ما از جامعه جهانی می‌خواهیم که عدالت را برقرار کند.»
حمید نوری در زمان اعدام‌های جمعی تابستان سال 1367 دادیار زندان گوهردشت کرج بود.
حمید نوری
در آن زمان به‌دستور روح‌الله خمینی رهبر وقت جمهوری اسلامی ایران و با نظارت «کمیته مرگ» متشکل از چهار نفر در فاصله اوایل مرداد تا اواسط شهریور 67، بسیاری از زندانیان سیاسی در زندان گوهردشت اعدام شدند.
اعضای کمیته مرگ که با فتوا و امضای خمینی تشکیل شد، عبارت بودند از مصطفی پور‌محمدی وزیر کشور احمدی‌نژاد و وزیر دادگستری روحانی، حسینعلی نیری رئیس دیوان عالی و حاکم شرع در دهه شصت، مرتضی اشراقی دادستان وقت انقلاب تهران و ابراهیم رئیسی معاون وقت دادستان تهران، رئیس سابق قوه قضائیه و رئیس‌جمهوری فعلی ایران.
نوری، 9 نوامبر 2019، در فرودگاه «آرلاندا»ی استکهلم با حکم دادستان سوئد و به اتهام مشارکت در «کشتار دسته‌جمعی» بازداشت شد.
دادگاه محاکمه نوری
قاضی دادگاه استکهلم، حکم بازداشت او را ابتدا برای 4 هفته صادر کرد. از آن پس، بر اساس قوانین سوئد، هر 4 هفته یک بار حکم بازداشت نوری با محدودیت ویژه‌ای که دادستان درخواست می‌کرد، تمدید شد.
کیفرخواست صادره علیه نوری از طرف بخش دادستان کشوری سوئد علیه جرایم بین‌المللی و جنایت سازمان یافته و به‌طور خاص از سوی دادستان بخش، کریستینا لیندهوف کارلسون، صادر و به مقامات قضایی سوئد تحویل داده شده است.
بر اساس آمارهای غیر رسمی، بیش از 6000 نفر که اکثرا از اعضا و حامیان «سازمان مجاهدین خلق» بودند، در جریان اعدام‌های سال 1367 به دستور خمینی، اعدام شدند.
در این پرونده حدود 40 شاکی و 60 شاهد که در تابستان 67 در زندان گوهردشت محبوس بودند، حضور خواهند داشت. در جریان محاکمه، دادگاه از نظرات مختصصان، حقوقدانان بین‌المللی و جرم‌شناسان نیز بهره‌مند خواهد شد.
بر اساس قوانین سوئد، در صورت محکومیت نوری، «حبس ابد» به عنوان اشد مجازات در انتظار او خواهد بود.
بازماندگان کشتار و خانواده‌های کشته‌شدگان امیدوارند دادگاه نوری نقطه‌ای برای آغاز رسیدگی بین‌المللی به کشتارهای دهه 60 به‌خصوص کشتار تابستان 67 و مجازات عاملان و آمران آن باشد.
