اوایل ماه نوامبر ۵۰ نماینده مخالف دولت در مجلس گرجستان، کشورهای عضو ناتو و اتحادیه اروپا را خطاب قرار دادند و از آنها خواستند در برابر نقشه روسیه برای تاسیس یک پایگاه دریایی دائمی در آبخازیا، منطقه جدا افتاده از گرجستان، موضعی متحد و یکپارچه بگیرند.
طرح کرملین به این دلیل باعث ترس و نگرانی آنها شده که چنین پایگاهی می‌تواند پای گرجستان را -که امیدوار است به اتحادیه اروپا بپیوندد- به جنگ روسیه در اوکراین باز کند و برنامه‌های تفلیس برای ساخت بندری بزرگ در دریای سیاه را به خطر بیندازد.
این نمایندگان مجلس گرجستان در بیانیه‌ای گفتند: «ما به اتفاق و با قاطعیت اشغالگری، نظامی‌سازی و دیگر اقدام‌های روسیه را که با هدف الحاق مناطق اشغالی گرجستان به خاک روسیه انجام می‌شود، محکوم می‌کنیم. یکی از نمونه‌های جدید این نقشه‌های روسیه، تاسیس یک پایگاه دریایی دائمی در بندر اوچامچیره است.»
چند هفته قبل از انتشار بیانیه این نمایندگان، اصلان بژانیا که عملا رهبری منطقه آبخازیا را در دست دارد، تایید کرده بود که توافقی برای ایجاد یک پایگاه دریایی دائمی در بندر اوچامچیره در ساحل دریای سیاه، با روسیه امضا شده است.
- اسپانسر -
جامعه بین‌الملل آبخازیا را بخشی از خاک گرجستان می‌داند، اما این منطقه از دهه ۱۹۹۰ میلادی تحت کنترل روسیه و نیروهای جدایی‌طلب از گرجستان بوده است.
وزیر خارجه گرجستان طرح روسیه را «نقض آشکار حاکمیت و تمامیت ارضی گرجستان» خوانده و آن را محکوم کرده است. با وجود این دولت تفلیس در مجموع ایجاد یک پایگاه دائمی دریایی را کم‌اهمیت جلوه داده و گفته است که این اقدام را به معنای یک تهدید فوری برای گرجستان نمی‌داند.
نیکولوز سامخارادزه، رئیس کمیسیون روابط خارجی مجلس گرجستان به بی‌بی‌سی گفت: «حتی اگر همین الان پروژه ساخت یک پایگاه در بندر اوچامچیره را شروع کنند، تکمیل آن حداقل سه سال طول خواهد کشید. تمرکز ما الان روی تهدیدهای فوری‌تر است نه آنچه که در آینده ممکن است با آن روبرو شویم.»
او گفت که دولت گرجستان بیش از هر چیز نگران شهروندانی است که در اطراف خط اشغال به دست نیروهای روسیه ربوده یا کشته می‌شوند. خط اشغال گرجستان را از مناطق جدا افتاده آبخازیا و اوستیای جنوبی جدا می‌کند.
آقای سامخارادزه گفت: «ما در حال حاضر شاهد هیچ گونه فعالیتی نیستیم که نشان دهد کار ساختن پایگاه در بندر اوچامچیره آغاز شده است.»
Iranian Television of Canada
برنامه نیوزنایت بی‌بی‌سی و بخش بی‌بی‌سی وریفای، تصاویر ماهواره‌ای را بررسی کرده‌اند که نشان می‌دهد کار لایروبی و ساخت و ساز در این بندر از زمان حمله تمام‌عیار روسیه به اوکراین در ماه فوریه سال ۲۰۲۲ در جریان بوده است.
مقام‌های آبخازیا می‌گویند کار لایروبی به این دلیل انجام شده که کشتی‌های باری بزرگتر، با ظرفیت جابجایی حداکثر ۱۳ هزار تن، بتوانند در بندر اوچامچیره پهلو بگیرند.
اما سازمان اطلاعاتی اوکراین ادعا می‌کند که این کار با این هدف انجام شده که کشتی‌های جنگی ناوگان روسیه در دریای سیاه بتوانند از بندر اوچامچیره به عنوان لنگرگاهی امن استفاده کنند.
ناتیا سسکوریا از موسسه «رویال یونایتد سرویسز» می‌گوید اگر روسیه از بندر اوچامچیره برای حمله به اوکراین استفاده کند، یا اوکراین بخواهد کشتی‌های روسیه را در این بندر هدف قرار دهد، گرجستان عملا وارد جنگ خواهد شد.
او می‌گوید: «در صورتی که پوتین نیاز داشته باشد که گرجستان وارد جنگ شود یا به شکلی پایش به این جنگ باز شود، اگر منافعش ایجاب کند این کار را خواهد کرد، و متاسفانه تمام ظرفیت‌های لازم برای فشار آوردن به گرجستان را دارد.»
چنین موقعیتی نه‌تنها به معنای تعبیر نگرانی گرجستان درباره کشیده شدن به جنگ اوکراین خواهد بود بلکه به معنای آن است که برنامه‌های خود تفلیس برای ساخت یک پروژه عظیم بندری در ساحل دریای سیاه با مانعی جدی روبرو خواهد شد.
بندر آب‌های عمیق آناکلیا نزدیک‌ترین شهر گرجستان به منطقه آبخازیا است که تحت کنترل روسیه است.
پروژه آناکلیا در کنار «کریدور میانی» به عنوان پروژه‌هایی حیاتی برای رونق اقتصادی و افزایش داد و ستدهای تجاری گرجستان به حساب می‌آید. کریدور میانی یا مسیر حمل و نقل بین‌المللی ترانس-خزر، سریع‌ترین مسیر تحویل بار بین آسیا و اروپا است.
این دالان تجاری از خاک روسیه عبور نمی‌کند و بر اساس تخمین بانک جهانی می‌تواند تا سال ۲۰۳۰ زمان تردد را نصف و حجم مبادلات تجاری را سه برابر کند.
کرملین همواره با پروژه بندر آناکلیا به عنوان یک «پروژه آمریکایی» مخالفت کرده و سرگی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه هم مدعی شده است که امکان پهلو گرفتن زیردریایی‌های نیروی دریایی آمریکا در آنجا به وجود خواهد آمد.
اما با وجود آن که بخش بزرگی از مردم گرجستان خواهان نزدیک شدن و پیوستن به اتحادیه اروپا هستند، دولت این کشور روابط پیچیده‌ای با مسکو دارد.
ماموکا خازارادزه که ریاست کنسرسیوم توسعه بندر آناکلیا را بر عهده دارد، می‌گوید دولت گرجستان برای جلب رضایت روسیه، در کار ساخت بندر سنگ‌اندازی می‌کند.
او گفت: «بزرگترین مشکل ما با دولت گرجستان این است که آنها در خدمت منافع روسیه هستند، و ساخت بندر آناکلیا به نفع روسیه نیست.» او به عنوان شاهد این ادعا به یک پایگاه روسیه اشاره می‌کند که در ۳۰ کیلومتری ساحل دریای سیاه در حال ساخت است.
کنسرسیوم تحت رهبری او دولت گرجستان را به یک محکمه داوری بین‌المللی برده است.
آقای خازارادزه که رهبر حزب مخالف دولت «للو برای گرجستان» است، می‌گوید: «ما پنج میلیون متر مکعب شن را به عمق ۱۱ متر لایروبی کردیم و ۳۵۰۰ کیلومتر لوله کار گذاشتیم.»
دولت گرجستان ادعا می‌کند که کار ساخت این بندر آب عمیق از سر گرفته خواهد شد، و برنده مناقصه آن به زودی اعلام خواهد شد.
نیکولوز سامخارادزه، رئیس کمیته روابط خارجی پارلمان گرجستان می‌گوید اتهاماتی که درباره نزدیک بودن دولت این کشور به روسیه مطرح می‌شود «بی‌اساس» است.
او گفت: «چطور ممکن است یک دولت طرفدار روسیه با اتحادیه اروپا توافق همکاری امضا کند، با این اتحادیه توافق تردد بدون ویزا داشته باشد، و بخواهد عضو اتحادیه اروپا شود؟»
با وجود این او به این نکته هم اشاره کرد که تفلیس باید در روابطش با همسایه شمالی مراتب احتیاط را در نظر بگیرد.
«ما در سی سال گذشته درگیر سه جنگ با روسیه شده‌ایم. ما چتر حمایت امنیتی ناتو را نداریم. همبستگی اقتصادی اتحادیه اروپا را هم نداریم.»
او این نظریه را مطرح می‌کند که روسیه از بندر اوچامچیره برای تهدید گرجستان علیه تلاش‌هایش برای پیوستن به اتحادیه اروپا استفاده می‌کند.
انتظار می‌رود رهبران اروپایی در نشستی که در روزهای آینده برگزار می‌شود، تصمیم نهایی خود را درباره وضعیت نامزدی گرجستان برای عضویت در اتحادیه اروپا اعلام کنند.
آقای سامخارادزه می‌گوید: «روس‌ها همیشه بهترین زمان را انتخاب می‌کنند تا در درجه اول به ثبات گرجستان و بعد از آن درخواست عضویت این کشور در اتحادیه اروپا ضربه بزنند.»
«آنها تلاش می‌کنند به شرکای اروپایی و آمریکایی ما نشان دهند که دست بالا را در منطقه قفقاز جنوبی دارند و می‌توانند هر کاری دلشان خواست انجام دهند.»
