کنشگران محیط زیست و میراث فرهنگی درباره پیامد‌های آبگیری سد چم‌شیر هشدار داده‌اند
منتقدان می‌گویند آبگیری سد چم‌شیر تکرار اشتباه سد گتوند است-ایرنا
در حالی که مقام‌های دولت ابراهیم رئیسی در اقدامی هماهنگ از آبگیری سد چم‌شیر در استان کهگیلویه و بویراحمد دفاع می‌کنند، باستانشناسان در ادامه کاوش‌ها در این منطقه، گور یک نوزاد با شواهدی از دوره بعد از اسلام را پیدا کردند. یک مکان که برای تدفین شخصی مهم و محل امانت گذاشتن استخوان‌های افراد متوفی بوده، نیز کشف شده است.
پوریا خدیش، سرپرست هیئت باستانشناسی محوطه ۸۵ سد چم‌شیر به خبرگزاری ایسنا گفت که این محوطه مجموعه‌ای از سنگ‌چین‌ها در فاصله ۶.۵ کیلومتری جنوب شرقی سازه سد و در دامنه کوه چم چرو است.
- اسپانسر -
وزارت نیرو ادعا می‌کند سد چم‌شیر را با هدف بهبود اراضی زیرکشت در پایاب استان خوزستان و بوشهر و تولید برق، روی رودخانه زهره احداث کرده است. این سد تاکنون ۹۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است و مقام‌های دولت رئیسی به‌رغم تمام هشدار‌ها، خود را برای آبگیری آن آماده می‌کنند.
پیش‌تر خبرگزاری دانشجو در گزارشی، از آبگیری سد چم‌شیر خبر داده بود اما خبرگزاری دولتی ایرنا، روز دوشنبه ۱۷ بهمن، به نقل از فیروز قاسم‌زاده، سخنگوی صنعت آب، نوشت که موضوع آبگیری سد چم‌شیر فقط برای آزمایش تجهیزات بوده است و آبگیری کامل پس از تایید نهایی انجام می‌شود.
او همچنین مدعی شد که در حق سد چم‌شیر «اجحاف» شده است و مشکلی ندارد. پیش‌تر محمود محضرنیا، مجری طرح چم‌شیر، هم ادعا کرده بود که این سد، «بزرگ‌ترین پروژه سدسازی در کشور است و ارائه اطلاعات نادرست و ناقص درباره این طرح به تشویش اذهان مردم و مسئولان منجر شده است»
سیدعلی احمدزاده، استاندار کهگیلویه و بویراحمد، در دی‌ماه انتقاد‌ها به آبگیری سد چم‌شیر را «حرف‌های غیرعلمی، غیرتخصصی و مسئله‌دار» خواند و مدعی شد کسانی که به این موضوع انتقاد دارند، «شناخت علمی» ندارند. او آب پاکی را روی دست همه کنشگران محیط زیست و فعالان میراث فرهنگی ریخت و گفت که وزیر نیرو اعلام کرده که وزارتخانه با نظر مدیریت ارشد استان در خصوص سد چم‌شیر هم‌رای و همراه است.
استاندار کهگیلویه و بویراحمد در ادامه ادعا‌هایش افزود: «عده‌ای کار‌های بزرگ نظام را کوچک یا وارونه جلوه می‌دهند و جنجال به پا می‌کنند.»
Iranian Television of Canada
با وجود این ادعا‌ها، باستانشناسان در حوضه آبگیر سد چم‌شیر حدود ۱۴۰ محوطه باستانی با قدمت حدود ۱۶ هزار سال از دوره‌های مختلف شناسایی کرده‌اند و می‌گویند با آبگیری این سد تمام این محوطه‌های تاریخی زیر آب خواهند رفت. نکته قابل توجه این است که سد چم‌شیر تنها به میراث فرهنگی و باستانی خسارت وارد نمی‌کند بلکه آسیب‌های محیط زیستی نیز به همراه دارد، زیرا احتمال قرار گرفتن آن روی سازند‌های نمکی و تکرار تجربه سد گتوند و افزایش شوری آب رودخانه زهره انکارناپذیر است.
منتقدان می‌گویند با وجود سازند نمكی گچساران و چشمه‌های شور در مخزن، آبگیری به شورتر شدن آب زهره و نابودی شرق خوزستان منجر می‌شود. محمد درویش، استاد دانشگاه و کنشگر محیط زیست، به‌تازگی در همین زمینه به روزنامه اینترنتی فراز گفت که به دلیل لایه‌های عمیق نمکی که در بستر وجود دارد، تامین آب شرب شیرین از این سد تقریبا ناممکن است. او همچنین گفت که راه‌اندازی این سد در وضعیت زمین‌های کشاورزی منطقه تاثیری ندارد.
علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست پنجم دی‌ماه در نامه‌ای به رئیس‌جمهوری، مخالفت این سازمان را با آبگیری سد چم‌شیر تا زمان تكمیل مطالعات و رفع ابهام‌ها، اعلام كرد اما حالا از افشای نامه‌هایش به رئیس‌جمهوری خشمگین است و می‌گوید هرچند نامه‌ها محرمانه نبوده‌اند، نباید در رسانه‌های اجتماعی منتشر می‌شدند.
به گزارش روزنامه اعتماد، رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس بعد از جلسه با وزارت نیرو، سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت نفت در دی‌ماه، اعلام كرد: «تا روشن شدن ابهام‌ها درباره سد چم‌شیر، وزارت نیرو حق آبگیری این سد را ندارد. اگر این وزارتخانه اقدامی انجام دهد با مسئولیت خودش است و باید پاسخگو باشد. به گزارش‌ها و طرح توجیهی احداث سد اشكالاتی وارد است. ما به گزارش‌هایی رسیدیم كه خطر و آسیب‌های آبگیری این سد بیش از منافع آن است كه باید مقداری تامل كنیم.»
محمدرضا فاضلی، معاون اجرایی سد چم‌شیر گچساران، در پاسخ به سخنان این نماینده مجلس، گفت: «كمیسیون اصل ۹۰ و سازمان محیط زیست نمی‌توانند به ما دستور بدهند چون بالادستی ما نیستند. فقط رئیس‌جمهوری می‌تواند جلو آبگیری را بگیرد.»
معاون اجرایی سد چم‌شیر اردیبهشت ۱۴۰۱ گفته بود که تاکنون ۲۰ هزار میلیارد ریال اعتبار برای ساخت سد در این شهرستان هزینه شده و برای تکمیل این طرح، بیش از هشت هزار میلیارد ریال دیگر نیاز است.
از گزارش اخیر خبرگزاری دولتی ایرنا درباره آبگیری سد چم‌شیر در آینده نزدیک چنین برمی‌آید که ابراهیم رئیسی قصد دخالت در این مسئله را ندارد و با آبگیری این سد، محیط زیست منطقه و آثار باستانی با خطر نابودی روبرو خواهند شد.
سد چم‌شیر در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر دوگنبدان (گچساران) مرکز شهرستان گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد ساخته شده است. این سد روی حوضه آبریز رودخانه زهره قرار دارد؛ رودخانه‌ای که سالانه حامل حدود ۲.۵ میلیون تن نمک است و این سازه به تجمع شورابه در مخزن منجر می‌شود.
