آمریکا اعلام کرده است که از پیشنویس قطعنامهای که دولتهای بریتانیا، فرانسه و آلمان علیه ایران به شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی ارائه کردهاند، حمایت میکند.
لورا هولگیت، سفیر آمریکا در آژانس اتمی سازمان ملل گفت این تصمیم واشنگتن با توجه به «عدم همکاری ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی و تعهد ما به اقدام جمعی در حمایت از آژانس و انپیتی» اتخاذ شده است.
خانم هولگیت در عین حال تاکید کرد که قطعنامه پیشنهادی سه کشور آلمان، بریتانیا و فرانسه باید بخشی از یک استراتژی گستردهتر باشد.
او گفت این قطعنامه «باید اولین گام در استراتژی دستیابی به راه حلی پایدار و موثر در ارتباط با برنامه هسته ای ایران باشد که شامل همکاری کامل با آژانس بین المللی انرژی اتمی است».
پیشتر خبرگزاری رویترز گزارشهایی مبنی بر مخالفت آمریکا با این پیشنویس مطرح منتشر کرده بود.
کسری ناجی، خبرنگار بیبیسی فارسی که برای پوشش تحولات در شورای حکام در وین مقر آژانس بینالمللی انرژی اتمی است میگوید انتظار میرود این پیشنویس در جلسه امروز عصر شورای حکام، به رای گذاشته شود.
سفیر آمریکا در آژانس همچنین در توضیح اهمیت «استراتژی گستردهتر» مورد نظر واشنگتن به موعد انقضای برجام در اکتبر ۲۰۲۵ اشاره کرد و گفت: «این یک نقطه عطف برای تلاش جامعه بینالمللی بابت اطمینان از این است که برنامه (اتمی) ایران صرفا یک برنامه صلح آمیز خواهد ماند».
محدودیت های فعلی بر برنامه اتمی ایران از جمله تمهیدات نظارتی به کار گرفته شده در توافق اتمی برجام که قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت آن را تایید کرده است در اکتبر ۲۰۲۵ یا مهرماه سال ۱۴۰۴ به صورت عمده به پایان می رسد. از جمله موضوعات طرح شده در این قطعنامه «رفع قطعی» بازگشت تحریم های پیشین شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران است.
در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ، آمریکا تلاش کرده بود که این تحریم ها را دوباره بازگرداند اما دولتهای اروپایی به همراه چین و روسیه از آن حمایت نکردند.
همزمان با آغاز نشست شورای حکام آژانس در وین که متشکل از ۳۵ کشور عضو است، سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان در پیش نویس قطعنامهای که ارائه داده اند، خواستار تهیه یک «گزارش جامع» درباره برنامه اتمی ایران شدند که در مقایسه با گزارش های فصلی آژانس، با جزئیات و موشکافیهای بیشتر است.
سفیر آمریکا در آژانس ضمن حمایت از تلاش کشورهای اروپایی در صدور قطعنامه، گفته است که «فرصت برای ایران برای انتخاب مسیری متفاوت از راهی که در پیش گرفته، همچنان باز است».
اختلاف ایران و آژانس بر سر اسناد مورد استناد بازرسان
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس در سخنرانی خود در روز اول نشست شورای حکام اعلام کرد که اختلافات دوجانبه با ایران همچنان حل و فصل نشده باقی مانده و هیچ پیشرفتی در اجرای تفاهم با ایران در جریان سفر اردیبهشت ماه او به تهران و اصفهان حاصل نشده است.
سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان، که پیشنویس قطعنامهای علیه ایران را هفته گذشته در میان کشورهای عضو شورای حکام توزیع کرده بودند، اینک این متن را برای رای گیری به طور رسمی ثبت کردهاند.
محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران پیشتر گفته بود که در صورت صدور قطعنامه، این کشور واکنش نشان خواهد داد.
خبرگزاری رویترز پبشتر گزارش داده بود این پیشنویس از ایران خواسته «بدون اتلاف وقت» برای حل و فصل اختلافات دوجانبه با آژانس همکاری کند و خطاب به مدیرکل آژانس موضوع دسترسی و نمونه برداری محیطی در ایران و همچنین پیشنهاد «گزارش جامع» درباره برنامه اتمی این کشور را مطرح کرده است. «گزارش جامع» فراتر و گسترده از گزارش های سه ماهه ای است که مدیرکل به شورای حکام ارائه میدهد.
آخرین قطعنامه شورای حکام درباره ایران مربوط به ۱۸ ماه پیش است که در آن خواسته شده «فورا» با بازرسان آژانس درباره یافت شدن ذرات اورانیوم در مراکز اتمی از پیش اعلام نشده به آژانس، همکاری کند.
ایران در بیانیه ای که به تازگی منتشر کرده گفته اسناد مورد استناد آژانس در این باره «ساختگی و جعلی» است و توسط اسرائیل به مقام های آژانس داده شده است.
ایران پس از صدور قطعنامه ای که ۱۸ ماه پیش تصویب شد، برخی از دوربین های نظارتی آژانس را که بر اساس توافق اتمی برجام در مراکز هسته ای این کشور نصب شده بود، خاموش کرد. این کشور مجوز فعالیت برخی از بازرسان «خبره» آژانس که گفته می شود متخصص امور مربوط به غنی سازی اورنیوم هستند را هم لغو کرده است.
مدیرکل آژانس اخیرا با انتقاد از وضعیت جاری در روابط ایران و آژانس گفته است که به دلیل کاهش توانایی نظارت بر برنامه اتمی ایران «تداوم دانش در رابطه با تولید و موجودی سانتریفیوژها، قطعات آن، میزان آب سنگین و کنسانتره سنگ اورانیوم را از دست داده است».
آمریکا و سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان از ایران خواسته اند تا برای شفاف شدن ابعاد برنامه اتمی و رفع اختلافات موجود با آژانس همکاری کند.
مفاد مهم پیشنویس قطعنامه علیه ایران چه میگوید؟
برخی از موارد مهم پیشنویس قطعنامهای را که خبرگزاری رویترز منتشر کرده، به این شرح است:
- درخواست از ایران برای همکاری فوری با بازرسان درباره منشا اوارنیوم یافت شده در مراکز اعلام نشده
- درخواست از ایران برای اجرای توافق مدیرکل آژانس و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در اسفند ۱۴۰۱
- اشاره به ممانعت ایران از حضور بازرسان خبره آژانس در آن کشور
- دعوت از مدیرکل آژانس برای انجام نمونهبرداری محیطی در ایران در صورت نیاز
- مطرح کردن پیشنهاد نگارش «گزارش جامع» به جای گزارش سه ماهه که فشار بر ایران را بیشتر میکند