مراسم اهداى جایزه «اولاف پالمه سال ۲۰۲۳»، عصر روز چهارشنبه یکم فوریه در «خانه کنسرت» شهر استکهلم سوئد برگزار شد.
بنیاد اولاف پالمه سه هفته پیش اعلام کرد که جایزه امسال را به واسطه فعالیت‌های نرگس محمدی به او و دو نفر فعال حقوق بشری دیگر اهدا خواهد کرد.
در این مراسم که نرگس محمدی، یکی از سه فعال برگزیده حقوق بشر بنیاد اولاف پالمه بود، ترانه «برای…» شروین حاجی‌پور، توسط یک گروه غیر ایرانیِ کردتبار، به نام «خواهران شاهین» به زبان فارسی اجرا شد و مورد توجه قرار گرفت.
پیشتر، بنیاد اولاف پالمه طی یک بیانیه مطبوعاتی اعلام کرده بود که جایزه امسال به طور مشترک به نرگس محمدی فعال حقوق بشر و زندانی سیاسی ایرانی، و همچنین دو فمینیست و فعال حقوق بشر اهل اوکراین و ترکیه، «مارتا چومالو» و «ارن کسکین» رسیده است.
- اسپانسر -
بر اساس سنت هرساله جایزه بنیاد اولاف پالمه، لوح افتخار برگزیدگان، در حضور جمعی از شخصیت‌های تاثیرگذار سیاسی- فرهنگی سوئد، و همچنین در حضور استفان لوفن، نخست‌وزیر پیشین سوئد و رئیس صندوق یادبود اولاف پالمه، و آنا سوندستروم، دبیرکل مرکز بین‌المللی اولاف پالمه توسط یواکیم پالمه فرزند اولاف پالمه اهدا شد.
در این مراسم تقی رحمانى، فعال سیاسی و همسر نرگس محمدی، به نمایندگی از او، پیام خانم محمدی را برای حاضران در جلسه قرائت کرد.
نرگس محمدی در این پیام گفته بود: «این جایزه را در شرایطی دریافت می‌کنم که مردم سرزمینم ماه‌هاست علی‌رغم کشتار خیابانی، اعدام، بازداشت و زندان در خیابان‌ها ایستاده و اعتراض کرده و خواهان گذار از حکومت جمهوری اسلامی هستند.»
وی با اشاره به اینکه «دستگاه سرکوب حکومت استبدادی، ۴۴سال با سرکوب گسترده مخالفان و معترضان، نهادهای مدنی و آزادی بیان و مطبوعات، و همچنین بی‌اعتنایی به رای مردم، راه را بر هرگونه تحرک سیاسی و اجتماعی مسدود کرده».
او تاکید کرد: «حکومت اسلامی در واقع راهبرد اثرگذاری جنبش‌ها و فعالیت‌های مردم را به دلیل پاسخگو نبودن خود به حاشیه رانده است. همچنین دستگاه ایدئولوژی حکومت با به‌کارگیری تبلیغات وسیع و پرهزینه و سوءاستفاده از سیستم قانونگذاری، تبعیض و نابرابری جنسیتی، قومی، مذهبی و صنفی را به امری رایج و با بار ارزشی مقدس‌گونه تبدیل کرده است.»
Iranian Television of Canada
به عقیده نرگس محمدی، در عرصه بین‌المللی و منطقه‌ای نیز جمهوری اسلامی و برخی از کشورهای دیگر، «با بر عهده گرفتن جنگ‌های نیابتی، سیاست سرکوب جنبش‌های دموکراسی‌خواه مردم منطقه از شر استبداد و تقویت و پشتیبانی از حکومت‌های غیردموکراتیک و استبدادی و ترویج جنگ‌افروزی، خشونت‌طلبی، نفرت‌پراکنی و تفرقه را در پیش گرفته‌اند».
«حکومت‌هایی مانند نظام فعلی در ایران نه تنها تحقق دموکراسی و حقوق بشر را در سرزمین ایران، بلکه صلح و امنیت و توسعه را در منطقه به مخاطره افکنده‌اند».
نرگس محمدی با اشاره به اینکه به میزان گستردگی و شدت‌گیری اعتراضات مردمی، بر شدت خشونت و سرکوب حکومتی افزوده خواهد شد، در پیام خود گفته: «در این شرایط بی‌تردید ما بیش از پیش به حمایت‌های موثر نهادهای بین‌المللی و همبستگی جهانی نیاز خواهیم داشت.»
تقی رحمانی، در این مراسم، یکی از تکه‌دوزی‌های نرگس محمدی در زندان را از طرف وی به بنیاد اولاف پالمه اهدا کرد.
این فعال حقوق بشر، به عنوان یک زن ایرانی با نزدیک به ۳۰ سال فعالیت مدنی، تاکید کرد که در این مقطع «یک زن مدافع حقوق بشر و صلح‌طلبم که معتقد و تلاشگر برای گذار از جمهوری اسلامی هستم و مرحله پس از گذار از حکومت، یعنی مرحله تحقق دموکراسی و تضمین حقوق بشر، اهمیتی کمتر از مرحله براندازی برایم ندارد. شرایطی که بتوانیم به صلح و توسعه جهانی یاری رسانده و به ایجاد تفاهم بین‌المللی و حفظ امنیت برای کشورهای جهانی مبادرت ورزیم».
نرگس محمدی که در زندان اوین به‌سر می‌برد، در پایان پیام خود گفت: «با دلی سرشار از عشق و امید و سرزندگی عهد می‌بندم که تا تحقق صلح و حقوق بشر و به واقعیت پیوستن رویای آزادی و برابری در ایران و جهان از پای ننشینم. زنده باد آزادی، برابری مدنی و دموکراسی.»
نرگس محمدی دومین ایرانی است که جایزه بنیاد اولاف پالمه را دریافت می‌کند. پیشتر، این جایزه در سال ۲۰۰۷ به پروین اردلان، فعال حقوق زنان تعلق گرفته بود.
تاریخچه جایزه اولاف پالمه
جایزه اولاف پالمه معادل ۱۰۰ هزار دلار است و به منظور بزرگداشت اولاف پالمه، نخست وزیر و فعال حقوق بشر سوئدی که در سال ۱۹۸۶ در استکهلم ترور شد، هر سال به یک یا چند فعال حقوق بشر اعطا می‌شود.
این جایزه هر سال در سالگرد تولد وی، به فرد یا افرادی اهدا می‌شود که در جهت اهداف بشردوستانه و ترقی‌خواهانه فعالیت داشته باشند.
جایزه اولاف پالمه، از سال ۱۹۸۷ تا به امروز با هدف ایجاد تفاهم بین‌المللی و امنیت مشترک به افراد مختلف اهدا شده است.
در میان کسانی که تا امروز این جایزه را دریافت کرده‌اند چهره‌های سیاسی معروفی چون واسلاو هاول، رئیس جمهور سابق چکسلواکی و کوفی عنان، دبیرکل وقت سازمان ملل متحد دیده می شود.
بنیاد یادبود اولاف پالمه در سال ۱۹۸۷ به منظور پاسداشت تلاش های بشردوستانه اولاف خواکیم پالمه یک سال بعد از ترور او تاسیس شد.
جایزه این بنیاد در نخستین سال تاسیس، به دلیل مبارزه کارگران سیاه پوست اتحادیه معدن کاران آفریقای جنوبی برای رسیدن به حقوق برابر، در اختیار رهبر وقت این اتحادیه، کیریل رامافوزا، به عنوان نماینده این اتحادیه قرار گرفت.
