چقدر استراحت میکنید؟ آیا اولویتی برای استراحت قائل میشوید؟ یا فکر میکنید هیچ وقت استراحت ندارید؟ یا شاید هم بهخاطر استراحت کردن احساس گناه میکنید؟
کلودیا هاموند، مجری بیبیسی در این مطلب توضیح میدهد چرا استراحت کردن مهم است و چگونه میتوانیم وقت بیشتری برای استراحت کردن پیدا کنیم.
کلودیا در یکی از بزرگترین پژوهشها دربارهٔ استراحت که در سال ۲۰۱۶ انجام شد شرکت داشت. این پژوهش با همکاری بیبیسی و دانشگاه دورام بریتانیا انجام شد.
آنها پرسشنامهای طراحی کرده بودند که در آن از افراد پرسیده بودند استراحت چه معنایی برای آنها دارد و چگونه استراحت میکنند و آیا مایلند بیشتر استراحت کنند. او در این مطلب تجربهها و آموختههای خود برای استراحت بیشتر را در اختیار ما گذاشته است.
۱. استراحت به معنی هیچ کاری نکردن نیست
کلودیا میگوید: «به نظر دوستانم خندهدار بود که من کتابی در مورد استراحت بنویسم چون از نظر آنها من آدمی هستم که هیچوقت استراحت نمیکند و همیشه در حال انجام کاری هستم اما دیدگاه افراد با هم فرق دارد و آدمهای مختلف هر کدام استراحت را به روش خودشان میبینند و تعریف میکنند.»
«استراحت هر کاری است که به انسان آرامش و راحتی ببخشد. کاری آگاهانه و خودخواسته و انرژیبخش که باعث میشود پس از انجام آن احساس سرخوشی کنید. نکتهٔ مهم این است که بههیچوجه به معنای هیچ کاری نکردن نیست. درواقع برای بسیاری از افراد بیکار نشستن و هیچ کاری نکردن خیلی سخت است و بهراستی همینطور است. شاید بتوانید بیشتر از آنچه فکر میکنید استراحت کنید. اگر آشپزی برای شما آرامشبخش است خودش استراحت است یا برای برخی افراد ورزش یا سفر با قطار چنین است بهشرطی که آرامشبخش باشد».
۲. به خودتان مجال استراحت حسابی بدهید
کلودیا میگوید: «ازاستراحت کردن احساس گناه نکنید». در پژوهش استراحت بیشتر زنان گفتند وقتی استراحت میکنند احساس گناه به آنها دست میدهد چون همیشه کاری برای انجام دادن دارند.
یکی از راهها برای اینکه به خودتان مجال استراحت بدهید آگاهی از فواید آن برای سلامت روان است. وقتی برای دویدن روزانه میروید احساس گناه نمیکنید چون به تأثیر جسمی و روانی آن آگاهید و میدانید برای شما مفید است اما در مورد استراحت کردن احساس گناه میکنید.
«آنچه باید به خودمان بگوییم: فواید استراحت و اثر آن بر سلامت روان و بهبود حافظه و تواناییهای شناختی ذهن ثابت شده است. حتی اگر فهرست وظایف روزانهٔ خود را تا آخر هم انجام دهید باز روز بعد فهرست جدیدی از راه میرسد. اگر درمورد استراحت احساس گناه میکنید به خودتان یادآوری کنید که این واحههای آرامش برای سلامت روان شما ضروری است».
۳. فعالیتهای گوناگون را امتحان کنید تا فعالیت آرامشبخشی بیابید
کلودیا توصیه میکند: «دو سه فعالیت که واقعاً آرامشبخش است انتخاب کنید و سعی کنید روزی ۱۵ دقیقه آنها را انجام دهید».
در پژوهش انجامشده محبوبترین فعالیتهای آرامشبخش مطالعه، بودن در طبیعت، خلوت و تنهایی، شنیدن موسیقی و هیچ کاری نکردن بودهاند.
«فعالیت یا کار آرامشبخش برای افراد مختلف معانی گوناگونی دارد. برای برخی فعالیتی منفعلانه و کمتحرک است مانند تماشای تلویزیون، برای برخی دیگر فعالیتهایی مانند ورزش است. برخی افراد نمیتوانند جلوی افکاری که در کلهشان مدام میچرخد و میچرخد را بگیرند مگر آنکه از نظر جسمی خود را خسته کنند. مهم این است که فعالیتی آرامشبخش را بیابید و انتخاب کنید».
۴. زمانی برای خلوت و تنهایی خود بگذارید
کلودیا میگوید: «پنج مورد از بهترین فعالیتهای آرامشبخش در پژوهش استراحت کارهایی است که افراد به تنهایی انجام میدهند. البته ما شخصیت افراد را هم در نظر گرفتیم اما حتی در میان افراد برونگرا هم بهترین فعالیتهای آرامشبخش آنهایی بوده است که به تنهایی انجام میدادهاند. پس بهعبارتی آنچه همهٔ ما به آن نیاز داریم و برای بسیاری به راحتی به دست نمیآید زمانی از آنِ خود است، زمانی برای خلوت کردن با خویش».
«آرامشبخشترین فعالیتها آنهایی است که نگرانیها را از ذهن ما دور کند و مجال و فرصتی در خلوت و تنهایی خودخواسته به ما بدهد و امکان جولان ذهن و فراغتی فارغ از اجتماع آدمها در اختیار ما بگذارد».
۵. «وقتتلفشده» را به عنوان استراحت درنظر بگیرید
کلودیا میگوید: «اگر خیلی مشغول و گرفتار هستید بخشی از وقتتلفکردنها را به عنوان استراحت درنظر بگیرید». اگر برای دریافت بستهای ناچارید به ادارهٔ پست بروید و ده دقیقه در صف بایستید شاید احساس آزردگی و دلخوری کنید اما اگر به شما بگویند ده دقیقه فرصت دارید استراحت کنید و فقط دنیای اطرافتان را تماشا کنید شاید ماجرا را طور دیگری ببینید. پس از این «وقتتلفکردن»ها فرصتی برای استراحت بسازید. شاید بتوانید کمی بیشتر از آنچه فکرش را میکنید استراحت کنید».
۶. لحظههای کوتاه آرامشبخشی به زندگی خود بیفزایید
کلودیا میگوید: «اگر چنان پرمشغله هستید که فکر لحظهای استراحت هم نمیتوانید بکنید از وقفهها و استراحتهای کوتاه دودقیقهای استفاده کنید، برای مثال دو دقیقه از پنجره به بیرون خیره شوید، بیهدف خط و نقشهایی روی کاغذ بکشید، چشمانتان را ببندید یا از پشت میزتان بلند شوید و یک فنجان چای درست کنید، همهٔ این کارهای کوچک اثر مهمی بر میزان تمرکز و سلامت شما دارند».
«در پژوهش جالبی در کرهجنوبی از گروهی خواستند چنین استراحتهای کوچک و کوتاهی را در طول روز به خود بدهند و با انجام چنین تمرینهای کوتاه و کوچکی در پایان روز میزان سلامت بالاتری داشتهاند».
«برای من باغبانی آرامشبخش است، باغبانی فعالیتی است که مرا آرام میکند و با انجام آن احساس آسودگی و فراغت میکنم. وقتی در خانه کار میکنم، بین کار به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بیرون میروم و کمی به کارهای باغچه میرسم. پیش از این از انجام آن احساس گناه میکردم اما حالا فکر میکنم این کار برای سلامت روان من لازم است و هیچ احساس گناهی هم در کار نیست. وقتی در باغچه به باغبانی مشغولم احساس میکنم امواج آرامش و آسودگی مرا دربرمیگیرد».
۷. لازم نیست اینقدر خود را پرمشغله نشان دهیم
کلودیا میگوید: «من فکر میکنم نوعی شیفتگی و میل مفرط به مشغولیت به وجود آمده است. مشغولیت و گرفتاری و پرکاری به نشانهٔ موقعیت اجتماعی تبدیل شده است. اگر یکی از آشنایان را ببینم و بپرسد حالت چطور است؟ کاروبار چطور است؟ من میگویم خیلی گرفتارم و هیچ وقت ندارم که درواقع منظورم این است که ببین چقدر گرفتارم و کار دارم پس لابد حدس میزنی چقدر آدم مهمی هستم؟».
«اگر روراست باشیم فکر میکنم خوب میدانیم چقدر سخت است بگوییم: «راستش من مشغلهٔ چندانی ندارم و فرصت دارم کمی استراحت کنم» ما میتوانیم چنین پاسخی بدهیم. استراحت کار خوبی است».
۸. جعبهٔ استراحت درست کنید
کلودیا میگوید: «یک جعبه درست کنید و همه چیزهای مربوط به استراحت را در آن قرار دهید. من عاشق قلاببافی هستم برای همین در این جعبه نخ و قلابهای قلاببافیام را گذاشتهام یا میتوانید مجموعه از داستانهای کوتاه موردعلاقهتان را بگذارید یا صابون مخصوص وان حمام به این ترتیب هروقت نیاز به استراحت داشته باشید یک جعبه دارید که یکراست سراغ آن میروید. پیشنهاد میکنم هر روز برای خودتان ۱۵ دقیقه استراحت تعیین کنید. به دو یا سه فعالیتی که به شما احساس آرامش عمیق میدهد بپردازید و نشان و نمادی از آن را در جعبه استراحت بگذارید. زمانهای استراحت را مثل قرارهای مهم در تقویم روزانه خود علامت بزنید».