پژوهشگران یک آزمایش خون را با استفاده از هوش مصنوعی ابداع کردهاند که میتواند بیماری پارکینسون را سالها قبل از بروز علایم تشخیص دهد.
آنها امیدوارند که این آزمایش بتواند به یافتن روشی ارزان با گرفتن یک قطره خون از سر انگشت منجر شود و بتواند با تشخیص زودهنگام به کند شدن سرعت پیشرفت بیماری کمک کند.
سازمان خیریه پارکینسون در بریتانیا این ابداع را یک «گام بزرگ رو به جلو» توصیف کرده است اما برای اثبات کارآیی آن به تحقیقات گستردهتری نیاز است.
پارکینسون هر سال نزدیک به ۱۰ میلیون نفر را در دنیا و بیش از ۱۵۰۰۰۰ نفر را در بریتانیا مبتلا میکند.
بسیاری از این افراد علایمی مانند لرزش، مشکلات حرکتی و اشکال در حافظه را بروز میدهند که دلیل آن مرگ سلولهای عصبی در بخشی از مغز است که حرکت اندامها را کنترل میکند.
برای این بیماری هیچ درمان و هیچ روشی برای کند کردن یا توقف رشد بیماری وجود ندارد اگرچه درمانهایی برای مدیریت علایم وجود دارد.
توانایی پیشبینی درست
پژوهشگران دانشگاه لندن و مرکز پزشکی دانشگاه گوتینگن در آلمان، از گروهی از مبتلایان به پارکینسون و یک گروه غیر مبتلا نمونه خون گرفتند.
آنها هشت پروتئین اصلی را در خون شناسایی کردند که به احتمال زیاد نشان میدهد چه کسی به این بیماری مبتلا میشود.
به گفته پژوهشگران، این نشانگرها مستقیما با التهاب و تخریب پروتئینها مرتبط هستند و میتوان از آنها برای تحقیق پیرامون یافتن دارویی جدید برای پارکینسون استفاده کرد.
این گروه سپس خون ۷۲ بیمار در معرض خطر اختلالات مغزی مانند پارکینسون را با این هشت نشانگر پروتئینی آزمایش و وضعیت آنها را ۱۰ سال پیگیری کردند.
آنها با استفاده از ابزار هوش مصنوعی بهدرستی پیشبینی کردند که ۱۶ نفر از این گروه به پارکینسون مبتلا میشوند. در برخی موارد، این پیشبینی تا هفت سال قبل از بروز علایم صورت گرفت.
در مجموع، این آزمایش پیشبینی کرد که ۷۹ درصد از این افراد به این بیماری مبتلا میشوند.
دستاندرکاران این پژوهش همچنان در حال پیگیری سایر بیماران برای تأیید کارآیی این روش هستند.
«در اصطبل»
پروفسور کوین میلز، نویسنده اصلی گزارش نتیجه این آزمایش و عضو موسسه بهداشت کودکان در بیمارستان گریت اورموند استریت وابسته به یونیورسیتی کالج در مورد تشخیص علایم این بیماری پس از ابتلا گفته است: «در حال حاضر، کاری که ما میکنیم مثل بستن در اصطبل بعد از فرار اسب است.»
او میافزاید: «ما باید درمانهای تجربی را قبل از بروز علایم در بیماران شروع کنیم.»
دکتر جنی هالکویست، یکی از نویسندگان این مقاله، و پژوهشگر دانشگاه یوسیال لندن میگوید: «ابتلا به این بیماری زمانی تشخیص داده میشود که نورونها قبلاً از بین رفتهاند.»
او میافزاید: «ما باید از نورونها محافظت کنیم، نه اینکه صبر کنیم تا از بین بروند.»
علائم پارکینسون معمولا در ابتدا خفیف بوده و به تدریج بروز میکند.
سپس علایم اصلی بر حرکت تاثیر میگذارد و این علایم عبارتست از:
- لرزش، که معمولا از دست یا بازو شروع میشود.
- کندی حرکت، مانند راه رفتن با گامهای بسیار کوچک.
- سفتی و کشیدگی در عضلات که میتواند حرکت به اطراف یا حالات صورت را دشوار کند.
در مغز، سلول های عصبی توانایی تولید یک ماده شیمیایی مهم به نام دوپامین را که با حرکت مرتبط است از دست میدهند و دلیل آن ساخته شدن پروتئینی به نام آلفا سینوکلئین است.
اکنون پژوهشگران قصد دارند آزمایش سادهتری ابداع کنند که در آن یک قطره خون روی کارت بتواند به آزمایشگاه ارسال شود تا تشخیص داده شود آیا میتواد پارکینسون را حتی زودتر پیشبینی کرد؟
پروفسور دیوید دکستر، مدیر موسسه تحقیقات پارکینسون در بریتانیا، که به تأمین مالی این مطالعه کمک کرده است، میگوید: «این یافتهها به فعالیتهای هیجانانگیز اخیر در یافتن راهی ساده برای آزمایش و اندازهگیری پارکینسون اضافه میشود.»
«این آزمایش ممکن است بتواند تفاوت بین پارکینسون و سایر بیماریهای مشابه را تشخیص دهد.»
پروفسور ری چودری، استاد اختلالات حرکتی و نورولوژی، در بیمارستان کینگز کالج، میگوید که آزمایش خون برای تشخیص و پیشبینی پارکینسون «یک نیاز برآورده نشده فرگیر» است اما این سوال را مطرح میکند که آیا چنین تشخیصی با توجه به اینکه هیچ درمانی برای مبتلایان وجود ندارد اخلاقی است؟
پروفسور میشل وندروسکولو، استاد بیوفیزیک در دانشگاه کمبریج، میگوید که این آزمایش را میتوان با تجهیزاتی که از قبل در بیمارستانهای بزرگ وجود دارد انجام داد و به جلب افراد در معرض خطر این بیماری برای آزمایشهای بالینی کمک کرد.
او میگوید: «از آنها می توان برای نظارت بر اثربخشی درمانهای تجربی استفاده کرد.»