فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان سعودی روز سهشنبه گفت که تمرکز این کشور و متحدانش در خلیج فارس بر روی توسعه اقتصادی، پیامی است به ایران مبنی بر اینکه به جز «استدلالهای سنتی»، راه دیگری نیز برای رسیدن به رفاه و آبادانی مشترک وجود دارد.
این شاهزاده سعودی که در نشست سالانه داووس سخن میگفت، افزود که عربستان به دنبال راهی است تا بتواند از راه مذاکره، اختلافاتش را با ایران حل کند.
وزیر خارجه عربستان در حالی این سخنان را به زبان آورد که پنج روز پیش، همتای ایرانی او نیز از بازگشایی سفارتخانههای دو کشور استقبال کرده بود.
حسین امیرعبداللهیان که در سفری رسمی به بیروت رفته بود، گفت امیدوار است که «نمایندگیهای دیپلماتیک دو کشور در تهران و ریاض در چارچوب مذاکراتی که بین دو کشور جریان دارد» کارشان را از سربگیرند.
در پی حمله «لباس شخصیها» به سفارتخانه عربستان در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد در سال ۹۴، ریاض روابطش را با تهران قطع کرده است.
از فروردین ماه سال ۱۴۰۰، ایران و عربستان با میانجیگری عراق مذاکراتی را آغاز کردند که برای پنج دور ادامه یافت.
آخرین دور این مذاکرات در اردیبهشت ماه امسال برگزار شد.
در مهرماه، فیصل بن فرحان گفت که این مذاکرات هنوز به نتیجه نرسیده و ریاض در انتظار تهران است تا دور ششم مذاکرات انجام شود.
اما خبرگزاری آسوشیتدپرس اواخر آذرماه به نقل از مقامهای عراقی که نامشان فاش نشده بود، گزارش داد که طرف ایرانی به دلیل دلخوری از عربستان در دور ششم شرکت نکرده است.
بر اساس این گزارش، مقامهای عراقی گفتند که ایران به دلیل «نقش عربستان در اعتراضهای اخیر» حاضر نیست در مذاکرات شرکت کند و به همین دلیل نیز این مذاکرات به بنبست رسیده است.
اظهارات روز جمعه آقای امیرعبداللهیان، در واقع نخستین ابراز علاقه علنی تهران به از سرگرفته شدن مذاکرات با عربستان بود که از زمان توقف این گفتوگوها بیان شده؛ اظهارنظری که با خیلی زود با واکنش مثبت عربستان روبهرو شد.
به رغم این اظهارات هنوز چشمانداز برگزاری دور ششم این مذاکرات و تاریخ احتمالی آن روشن نیست.
حکومت ایران در چهار ماه گذشته با اعتراضهایی سراسری روبهرو بوده که در آن شهروندان خواستار تغییر رژیم هستند.
همزمان بسیاری از مقامهای عالیرتبه جمهوری اسلامی بارها از نقش عربستان در این اعتراضها انتقاد کردهاند و در مقطعی، تنش میان دو کشور در آستانه درگیری نظامی قرار گرفت. در دهم آبانماه و در حالی که اعتراضهای ضدحکومتی به شکل قابل ملاحظهای افزایش یافته بود، روزنامه والاستریت ژورنال گزارش داد که مقامهای عربستانی از یک حمله قریبالوقوع از طرف ایران نگران هستند.
این روزنامه نوشته بود که ریاض، شواهدش را در ارتباط با احتمال این حمله در اختیار واشنگتن قرار داده است.
ایران و عربستان در یک دهه گذشته در نقاط مختلف خاورمیانه رو در روی هم قرار گرفتهاند. اما دو کشور هرگز به شکل مستقیم به هم حمله نکردهاند.
با این حال ریاض میگوید که ایران در برخی از حملات ویرانگر به این کشور – از جمله حمله گسترده به تاسیسات نفتی این کشور در سال ۲۰۱۹ و حملات بیشمار به پایتخت این کشور – مسئولیت دارد.
گروه شبهنظامی انصارالله یمن (معروف به حوثیها) که از حمایت ایران برخوردار است، مسئولیت همه این حملات را برعهده گرفته است و ایران نیز هرگونه دست داشتن در این حملات را تکذیب کرده است.
در این مدت، عادیسازی روابط دو کشور متحد عربستان در منطقه (بحرین و امارات) با اسرائیل و گزارشها درباره کمتر شدن تنش میان عربستان و اسرئیل – از جمله صدور مجوز استفاده از آسمان عربستان به هواپیماهای مسافربری اسرائیل – از جمله موضوعاتی بوده که با انتقاد تند جمهوری اسلامی ایران روبهرو شده است.