حسادت واکنشى هیجانى است که تقریبا در سن ۱۵ تا ۱۶ ماهگی درکودکان آشکار می شود و در دو زمان یعنی از سن ۲ تا ۵ سالگی و دوران بلوغ به اوج خود
می رسد. در این مقاله به علل، روش های پیشگیری و درمان حسادت در بین نوجوانان می پردازیم.
حسادت در نوجوانان:
حسادت رفتار و عمل غیر عادی است که شخص در مقابل عدم موفقیت در رقابت و همچشمی با سایرین (اعم از کودک یا بزرگسال) از خود نشان میدهد. گاه این رقابت های خواسته یا ناخواسته در کنار نقص تربیتی در کودکان و نوجوانان سبب بوجود آمدن حسادت شده و در درون آن ها ریشه می دواند و همه ی عمر آنان را آزار می دهد.
با توجه به این که نقطه شروع حسادت موروثی نبوده و عوامل محیطی از دوران کودکی و در مراحل رشد سبب آن می شوند و می توان اذعان داشت حسادت حاصل نداشتن اعتماد به نفس و عزت نفس در افراد است، در نتیجه با ایجاد و اجرای راهکارهای مناسب در خانواده و اجتماع می توان مانع پیشرفت و چه بسا بروز آن شد.
بسیاری از نوجوانان نسبت به دوستان خود وفادارند و در آنان وظیفه شناسی وجود دارد. وفاداری و احترام تا جایی كه باعث دروغ گفتن و فریب دادن شخص مقابل نشود، خوب است. بسیاری از اشخاص دچار این اشتباه می شوند كه دوست آن ها دیگر حق ندارد با دیگری دوست شود( دوستی كند). حسادت آنان از این باور سرچشمه می گیرد. به عبارتی این اشخاص زمانی دچار حسادت میشوند كه دوستشان با سایرین هم رابطه دوستانه برقرار كند.
دلیل حسادت نوجوانان
عوامل ایجاد حسادت در نوجونان:
– مقایسه فرزندان با یکدیگر
– وارد شدن فرزند دوم
– تحقیر کردن فرزند
– تمایز قایل شدن بین فرزندان
– احساس عدم امنیت
– ترس از دست دادن موقعیت
عکس العمل نوجوانان به احساس حسادت:
واكنش نوجوان به احساس حسادت اغلب به صورت كلامی و یا نیش وکنایه زدن، مسخره كردن و صحبت كردن در مورد او به صورت تحقیر آمیز است.
پیشگیری از حسادت در نوجوانان
مهمترین شیوه جلوگیری از حسادت، ابراز علاقه و محبت، درک و ایجاد امنیت خاطر همراه با انضباط عادلانه است. کمبود نقایص بدنی، ضعف و… کودک نباید درحضور دیگر کودکان یا بزرگسالان مطرح شود. برای این که این امر عامل ایجاد احساس حقارت و حسادت است.
از توسل به فشار، اجبار، تهدید، سرزنش و یا احتمالا تنبیه برای درمان حسادت باید خودداری کرد. برای این که این اشخاص بیش از سایرین نیازمند محبت و مهربانی هستند.
نوجوانان بسیار زود خودشان را با سایرین مقایسه می کنند و به این نتیجه می رسند که توانایی خوبی در یک فعالیت خاص ندارند و امکان دارد ناامید شوند. در چنین شرایطی وظیفه پدر و مادر ایجاد تعادل بین داشته ها و نداشته های اوست تا مانع از حسادت ورزیدن فرزند به همسالان شود.
درصورتی که برای یکی از فرزندانتان چیزی می خرید برای فرزند دیگرتان هم چیزی هر چند کوچک و ارزان بخرید. به توانایی های هر دو فرزند نظر داشته باشید و هر کدام را در فاز خاصی بیندازید تا به هم حسادت نکنند.
پیشگیری از حسادت نوجوانان
نحوه رفتار با حسادت نوجوانان:
– به فرزندان خود یاد بدهید که در زندگی برای به دست اوردن خیلی چیزها صبر پیشه کنند. اصل صحت روانی این است که نقاط ضعف را شناسایی نموده و با آنها مبارزه کنید. هر چه افرادی که حسادت می ورزند مهارت های بیش تری کسب کنند، به همان میزان کمتر حسادت می کنند و این حسادت در عوض منجر به سعی و کوشش بیش تر می شود.
– به فرزندان اجازه دهید که احساسات خویش را صادقانه در مورد سایرین ابراز کنند. به احساسات کودک کم بها ندهید. سعی نکنید با آن ها بگونه ای صحبت کنید که انگار احساسات متفاوتی دارند. هنگامی که شما احساسات آن ها را بپذیرید، آنها احساس می کنند که والدینشان احساسات آن ها را خوب درک می کنند.
– اعتماد به نفس فرزندانتان را با تشویق هایی که با کارهای چه بسا کوچک بالا ببرید این کار به فرزندتان کمک می کند که بداند او هم می تواند مثل سایرین موفق باشد.
چگونه باید با “کودکان حساس و زودرنج” رفتار کرد؟
دلایل حساس و زودرنج شدن کودکان
بعضی كودكان بسیار حساس و زودرنج بوده و نسبت به هر مسئله بی ارزش و كوچک، فوری اظهار ناراحتی می کنند و عکس العمل نشان میدهند. در این مقاله قصد داریم دلایل حساس و زودرنجی کودکان و همچنین نحوه رفتار با این کودکان را برای شما بیان کنیم.
ویژگی های کودک حساس و زودرنج:
کودک حساس و زودرنج امکان دارد یکی از مهربان ترین و عاطفی ترین کودکانی باشد که شما در طول زندگی ملاقات نموده اید. ولی بالا رفتن میزان حساسیت و زودرنجی کودکان، والدین را با چالش هایی روبرو خواهد کرد. کودکان زودرنج معمولاً سریع پریشان حال می شوند. زیاد گریه می کنند و مدام نگران پیش آمدن مشکل هستند. کودکان حساس و زودرنج نسبت به هر مسأله ای بی اندازه عکس العمل نشان می دهند. کودکی که حساس و بسیار زودرنج است، معمولاً ارتباطاتش کم است و دوستان کمی دارد.
برخی از کودکان زودرنج و حساس، تنها از نظر عاطفی حساس نیستند. صدا های بلند و نور چراغ میتواند سبب برانگیخته شدن آن ها شود. آن ها از جمعیت زیاد هم امکان دارد بترسند و از هر گونه تغییری، گریزان هستند.
ویژگی های کودک حساس و زودرنج
دلایل حساس و زودرنج شدن کودکان:
علل مختلفی وجود دارد که سبب حساس و زودرنج شدن کودکان میشود که عبارتند از:
– روش تربیتی پدر و مادر
– تعداد فرزندان
– توجه بی اندازه خانواده یا کم توجهی و نادیده گرفتن کودک در محیط منزل
– مقایسه با دیگران
– وسواس فکری
– اعتماد به نفس پایین
– کمال گرایی
– ایجاد احساس گناه
– منفی بافی
– جلوگیری از حضور کودک در جمع
– تحقیر و سرزنش
– تبعیض و تنبیه کودک میان دیگران
رفتار با کودکان حساس و زودرنج:
درصورتی که کودک حساس و زودرنجی دارید باید بدانید که روش مواجهه فرزندتان با دنیا متفاوت خواهد بود و چه بسا امکان دارد این مواجهه چالش برانگیز باشد. بدین ترتیب باید بدانید که با کودک زودرنج و حساستان چگونه رفتار کنید تا کمترین آسیب را ببیند.
– برای کم کردن حساسیت روحی و روانی فرزندانتان باید وی را از محیط های پرسروصدا و پر شلوغو جاهایی که احساس می کنید وی را اذیت می کند دور کنید تا او آرام شود و به وضعیت عادی باز گردد. امکان دارد عدم تحمل مکان های خیلی پرسروصدا سبب تشدید حساسیت وی شود.
– شما میتوانید بهمراه کودکتان راههای خلاقانه ای برای رسیدگی به این مسئله بیابید. کودکتان باید سعی کند، احساساتش را به خاطر کاهش بداخلاقی ها، با یک رویکرد مبتکرانه، اداره کند. از او بخواهید که هر هنگامی که احساس اوقات ناخوشی از خود بروز داد، برای معذرت خواهی از شما، نقاشی بکشد. کمک کردن به کودکتان برای مبارزه با احساساتش به او اجازه می دهد تا بداند شما همیشه در کنار وی هستید.
– هر موقع حس کردید که کودکتان در حال طغیان احساسی است، میتوانید فعالیت هایی انجام دهید تا حس او را منحرف نموده و وی را آرام تر کنید. پرت کردن حواس به کودکتان کمک می کند تا توجه اش را بر روی چیز دیگری متمرکز کند.
– به جای سرکوب طغیان های کودکتان، به او اجازه دهید، گهگاه احساساتش را بیرون بریزد. این کار تا حد زیادی او را آرام می کند. به وی اجازه دهید، ناله کند، فریاد بزند یا گریه کند، چراکه این کار به وی کمک می کند تا حس بهتری داشته باشد. بعد او را در بغل بگیرید.
– درصورتی که پدر و مادری فرزند خویش را پر توقع بار بیاورند، به مرور زمان، این بچه در در برابر مخالفت های والدین خویش کم صبر می شود و دچار زود رنجی می شود. بدین ترتیب والدین باید نسبت به براوردهکردن خواسته های کودک خویش، قانون مند عمل کنند و به خواسته های غیر منطقی و بیش از حد کودک جواب منفی بدهند.
– کودکان زودرنج به تشویق زیاد نیاز دارند. تلاش های فرزندتان را حتی درصورتی که وی موفق نباشد، ستایش کنید. کودکی که کم تشویق میشود عزت نفس پایینی خواهد داشت. ستایش فرزندتان بخاطر انجام کارهایی که انجام میدهد فارغ از نتیجه باید باشد.
کودکان حساس و زودرنج
– بچه های زودرنج مثل هر کودک دیگری باید عواقب منفی را هم ببینند. صرفا بدین دلیل که کودک گریه می کند یا حس بدی می کند به این معنی نیست که وی از عواقب کاری که انجام میدهد، فرار کند. به کودک به صورت منطقی درسهای باارزش زندگی را یاد دهید. فقط یادتان باشد که این تبعات به جای تنبیه باید مبتنی بر نظم و انضباط باشد.
– هنگامی که شما درکنارش نباشید، کودکتان باید خودش را آرام کند. یک راه، گفتن جملات« آرماش بخش» پشت هم است. این کار در آینده هم بکار آن ها آمده و به آن ها یاد می دهد که میتوانند به تنهایی هم از پس ناراحتی شان برآیند. به فرزندتان بگویید هنگامی که حس استرس و یا ناراحتی کرد، چیزهایی مثل« من حالم خوبه!»« می تونم کنترلش کنم!» بگوید. همینطور امکان دارد آواز خواندن و یا دعا کردن هم در این مواقع به کمک شان آمده و به کسب ارامش شان کمک کند.
– درصورتی که انجام تغییرات در زندگی وی ضروری است گام به گام پیش بروید تا کم تر نگرانو دچار اضطراب شود.
– اکثر کودکان حساس وزودرنج، موقع تصمیم گیری دچار پریشانی میشوند و به دلیل ترس غالبا از فرصت ها استفاده نمی کنند. گاهی بهترین کاری که شما میتوانید انجام دهید این است که وی را در گرفتن تصمیمات تازه تشویق کنید.
در مورد تنبیه هم همین طور. بهتر است به جای فریادکشیدن بر سر فرزندتان، با مهربانی به اصلاح رفتار وی بپردازید. چنانچه فرزندتان بداند که تحت هر شرایطی کماکان وی را دوست خواهید داشت موقع تصمیم گیری کم تر دچار تردید می شود و از تغییرات نمی ترسد. وی باید بداند که شما تلاش نمی کنید شخصیت دیگری از او بسازید.