شب یلدا یا شب چله که از کهنترین آیینهای ایرانیان و جشن آغاز کوتاه شدن تاریکی شب است امسال نیز همچنان در انتظار ثبت در یونسکو بهسر میبرد.
چهار سال پیش ایران در صفحه «اشتراکگذاری اطلاعات برای ترویج پروندههای چندملیتی» به یونسکو اعلام کرد که قصد دارد آیین شب یلدا را در فهرست میراث ناملموس یونسکو به ثبت برساند و برای احتمال درخواست دیگر کشورها برای ثبت مشترک شب چله در انتظار میماند.
اما در طول این مدت هنوز هیچکشوری تمایلی برای پیوستن به این پرونده نداشته و تقاضای خود را رسماً به یونسکو، سازمان فرهنگی و علمی سازمان ملل، اعلام نکردهاست.
مدتی شایع شده بود که جمهوری آذربایجان «برای زدن شب چله به نام خود» پیشدستی کردهاست اما خبری در تأیید این شایعات منتشر نشد.
توصیف سازمان میراث فرهنگی از یلدا برای یونسکو
در پرونده درخواست ایران که در تاریخ نوزدهم مارس ۲۰۱۵ در یونسکو ثبت شده، در توصیف میراث ناملموس شب یلدا آمدهاست:
«با طلوع اولین روز زمستان، بلندترین شب سال «شب یلدا» به پایان میرسد، پس از این رویداد طول روزها به تدریج افزایش مییابد و از همین رو شب یلدا را به عنوان «شب تولد خورشید» مینامند.
یلدا یکی از چهار جشن فصلی ایران و به عنوان یکی از باستانیترین جشنوارههای کشور شناخته میشود. این میراث ناملموس فرهنگی عمدتاً از طریق شفاهی و روشهای غیررسمی به نسلهای جوان منتقل شدهاست و اعتقادات و سنتهای فراوانی پیرامون مراسم شب یلدا در میان مردم جاری است.
در میان این ویژگیهای مرتبط با این میراث ناملموس حضور قابل ملاحظه رنگ قرمز بسیار مهم است؛ انارهای قرمز، هندوانه، انگور قرمز و نظایر آن بخش جدایی ناپذیر از این مراسم هستند. جمع شدن در خانه بزرگترها دور یک سفره که روی زمین پهن شده و بسیاری از عناصر سنتی این مراسم از جمله انار، هندوانه، آجیل شب یلدا، سوپ مخصوص شب یلدا و چندین و چند نوع غذای دیگر روی آن قرار دارد.
خواندن دیوان حافظ، شاهنامه فردوسی بویژه توسط بزرگترهای خانواده، آواز خواندن و نواختن آلات موسیقی از جمله دیگر سنن این مراسم باستانی است.»