افزایش آمار مهاجرت و خروج نیمی از پزشکان به علت افزایش نرخ دلار، رانت و تبعیض
محمد وحیدی راد، مدیرعامل انجمن بازرگانی ایران و کانادا، از خروج ۷۰ میلیارد دلار سرمایه از ایران به کشور کانادا خبر داد. او در گفت‌وگو با روزنامه اطلاعات، اعلام کرد که بر اساس براورد‌ها، فعالان بخش صنعت و تجارت ایران در یک سال و نیم اخیر حدود ۷۰ میلیارد دلار سرمایه به شکل کارخانه و ملک از ایران خارج کرده و به کانادا برده‌اند.
نرخ دلار لحظه‌به‌لحظه به ۴۰ هزار تومان نزدیک می‌شود و تا تحقق پیش‌بینی دلار ۴۵ هزار تومانی چیزی نمانده است. کامران صداقت، اقتصاددان و کارشناس بازار ارز، نیمه‌های آبان به آفتاب‌نیوز گفته بود که با توجه به روند کنونی، طبیعتا نرخ دلار تا قبل از عید به ۴۵ هزار تومان خواهد رسید. آلبرت بغزيان، اقتصاددان، نیز روز یکشنبه اعلام کرد در صورت تداوم سیاست‌های کنونی بانک مرکزی، «دلار به ۴۵ هزار تومان خواهد رسید تا مردم حسرت دلار ۳۷ هزارتومانی را بخورند».
این در حالی است که سازمان برنامهوبودجه مهر ۱۴۰۰ پیش‌بینی از قیمت دلار منتشر و اعلام کرد که با فرض تداوم تحریم‌ها، قیمت دلار تا پایان سال ۱۴۰۱ به ۳۵ هزار تومان خواهد رسید؛ اما شرایط امروز حتی از پیش‌بینی بدبینانه سازمان برنامهوبودجه نیز بدتر است.
- اسپانسر -
محمد وحیدی‌راد، مدیرعامل انجمن بازرگانی ایران و کانادا، در مورد افزایش نرخ ارز و رابطه آن با خروج سرمایه می‌گوید: «افزایش نرخ ارز با رشد میزان مهاجرت ایرانیان به کانادا و ورود سرمایه به این کشور رابطه مستقیم دارد. اکنون که نرخ ارز افزایش یافته، ورود سرمایه‌های ایرانی و افراد هم بسیار بیشتر شده است؛ زمانی که روند کلی نرخ ارز کاهشی است، کمتر شدن مهاجرت را شاهدیم.»
او به افزایش حضور ایرانیان به کانادا از طریق روش‌های مختلف مهاجرتی اشاره کرد و توضیح داد: «به عنوان مثال، بر اساس آمار شهرداری مونترال، در دو سال اخیر ۱۵ هزار دانشجوی ایرانی به این شهر آمده‌اند که اگر این رقم را در ۸۰ هزار دلار هزینه ضرب کنیم، می‌بینیم که فقط از این محل، حدود ۲.۱ میلیارد دلار پول به یکی از شهر‌های کانادا وارد شده است.»
او رقم ۸۰ هزار دلار را این‌گونه محاسبه کرد که برای دریافت یک فوق‌لیسانس طی دو سال تحصیل، حداقل ۲۵ و حداکثر ۴۰ هزار دلار لازم است و با افزودن هزینه‌های اقامت، حدود ۸۰ هزار دلار تمام می‌شود.
وحیدی‌راد در ادامه گفت: «بر اساس آمار دیگری که کانادا بنا بر زبانی که مهاجران مختلف با آن صحبت می‌کنند، منتشر کرده است، تا سال جاری میلادی (۲۰۲۲) ۴۳۰ هزار فارسی‌زبان که بالای ۹۰ درصد آن‌ها ایرانی‌اند، در کانادا زندگی می‌کنند. تازه فرزندان مهاجران که در کانادا به دنیا آمده‌اند، چون کانادایی محسوب می‌شوند، در این آمار لحاظ نشده‌اند؛ وگرنه رقم واقعی بسیار بیشتر است.»
مدیرعامل انجمن بازرگانی ایران و کانادا در مورد خروج ارز حاصل از این مهاجرت‌ها اضافه کرد: «این جمعیت بزرگ به طور مداوم و بابت مسائل گوناگون، از ایران پول دریافت می‌کند. یکی بابت کمک‌هزینه زندگی شخصی یا دانشجویی، دیگری ملکی در ایران دارد و اجاره‌اش را به دلار برایش می‌فرستند، کسی هم شرکت یا کسب‌وکاری در ایران دارد که سودش دلار می‌شود و به کانادا می‌آید. در نتیجه، میزان سرمایه‌ای که به واسطه این جمعیت بزرگ ایرانی مقیم کانادا از ایران خارج می‌شود، چنان است که صفرهایش در ماشین‌حساب جا نمی‌شود.»
Iranian Television of Canada
او آمار ورودی مهاجر از ایران به کانادا را همچنان روبه‌رشد اعلام کرد و به همین علت منحنی خروج سرمایه را نیز افزایشی دانست. بر اساس آمار کانادا، در دو سال اخیر، به طور متوسط ۴۰ هزار نفر از ایران به کانادا مهاجرت کرده‌اند.
وحیدی‌راد درباره میزان خروج سرمایه از طریق تجار و صنعتگران ایرانی به کانادا گفت: «ارقام این بخش واقعا قابل‌توجه‌اند. براورد‌ها نشان می‌دهد این فعالان اکنون در بخش صنعت و به‌خصوص ساخت‌وساز کانادا فعال‌اند.»
این در حالی است که نرخ مهاجرت در ایران کماکان روبه‌افزایش است. طبق گزارش رصدخانه مهاجرت ایران، در فاصله سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۱ به‌طور متوسط سالانه حدود ۸۶ هزار ویزا یا اجازه اقامت غیرتوریستی برای ایرانیان در اروپا، آمریکای شمالی، استرالیا، ترکیه و سایر کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه صادر شده است. تعداد دانشجویان ایرانی در خارج از کشور هم طی یکی دو دهه گذشته روند صعودی داشته و از تراز ۱۷ هزار دانشجو در سال ۲۰۰۰ به تراز ۶۶ هزار دانشجو در سال ۲۰۲۰ رسیده است. پنج مقصد اصلی دانشجویان ایرانی به ترتیب عبارت‌اند از آمریکا، آلمان، ترکیه، کانادا و ایتالیا.
به گفته بهرام صلواتی، رئیس رصدخانه مهاجرت ایران، در سال ۲۰۲۱، تعداد درخواست‌های پناهندگی ایرانیان از انگلستان ۹ هزار و ۸۰۰ نفر بوده که بالاتر از پناهجویان عراقی و افغانستانی است. این رصدخانه روز پنجشنبه اعلام کرد که بر اساس جدیدترین پیمایش خود، زنگ خطر مهاجرت کادر درمان از ایران به صدا در آمده است.
بر اساس این پیمایش، نیمی از پزشکان تمایل به مهاجرت دارند. ضمن اینکه ۲۱ درصد از شرکت‌کنندگان در این پیمایش گفته‌اند تا سه سال دیگر از ایران مهاجرت می‌کنند. برخی هم گفته‌اند حاضرند در کشورهای دیگر در مشاغل دیگر و حتی رده‌های پایین‌تر کار کنند. البته این آمار تنها مربوط به پزشکان است و با اضافه شدن پرستاران و دیگر فعالان حوزه سلامت این رقم بسیار بالاتر خواهد رفت.
به گزارش تجارت نیوز، آن‌طور که نتایج این پیمایش نشان می‌دهد، بیش از ۵۰ درصد افراد شرکت‌کننده معتقدند بی‌ثباتی اقتصادی و اجتماعی در ایران، فساد نهادینه و شیوه حکمرانی در ایران مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر مهاجرت در حوزه سلامت‌اند.
به طور کلی در میان شاغلان بخش سلامت، عواملی مانند فقدان تناسب میان درآمد و هزینه‌های زندگی، تبعیض و نابرابری درآمدی در افزایش انگیزه افراد برای مهاجرت موثرترند. همچنین رانت و روابط ناسالم مدیران و ناکارآمدی مدیران بهداشت و درمان نیز از عوامل مدیریتی تاثیرگذار بر مهاجرت کادر درمان به شمار می‌روند.
