روند خروج سرمایه از بازار بورس اوراق بهادار ایران شتابی کم‌سابقه گرفته است
در پی تداوم اعتراض‌های سراسری، در بازار بورس، صف‌های فروش تشکیل شده و روند خروج سرمایه از این بازار شدت گرفته و این موضوع بورس اوراق بهادار در ایران را به مرز ورشکستگی رسانده است.
نماد‌ها و شاخص‌های بورس سه سالی است که در شرایط وخیمی قرار دارند و ارزش پول و سرمایه مردم کاهش یافته؛ اما در هفته‌های اخیر، وضعیت وخیم‌تر شده است. ریزش سنگین بورس در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته، دوباره خبرساز شد و نگرانی صاحبان سهام (دولتی و خصوصی) را دوچندان کرد.
شاخص بورس بعد از افت حدود ۴۰ درصدی از قله مردادماه ۱۳۹۹، همچنان با نزولی فرسایشی روبرو است و حالا با سقوط به زیر یک میلیون ۳۰۰ هزار واحد، نسبت به قبل، وضعیت شکننده‌تری پیدا کرده است. بازار سرمایه با کاهش شدید ارزش معاملات، ضعف مشهود خریدار و اضطراب و نگرانی سهامداران مواجه است و برای نجات آن از این شرایط هم در حال حاضر، دورنمایی دیده نمی‌شود.
- اسپانسر -
به گزارش روزنامه شرق، ارزش خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار سهام چهارشنبه گذشته برای نوزدهمین روز متوالی، منفی و ۷۰۰ میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شد. در این روز، شاخص کل بورس نسبت به روز کاری قبل، ۲۶ هزار و ۲۲ واحد ریزش کرد و به رقم یک میلیون و ۲۴۱ هزار و ۳۸ واحد رسید.
عباسعلی حقانی‌نسب، کارشناس بازار سرمایه، معتقد است تداوم اعتراض‌های سراسری دولت را بر آن داشت بازار را کنترل کند تا «جریان نقدینگی به سمت بازارهای مخربی مثل ارز نرود» و این باعث شد سهامداران به فروش دارایی‌های خود با قیمت‌های بسیار کمتری در بورس تمایل پیدا کنند.
شهیر محمدنیا، یکی دیگر از کارشناسان بازار سرمایه، نیز می‌گوید سهامداران حقیقی و حقوقی سرمایه‌های خود را از بورس خارج می‌کنند چرا که «هیچ بارقه امیدی در بازار وجود ندارد».
به گفته محمدنیا، «یکی از چالش‌هایی که این روزها با آن مواجهیم، خروج سرمایه زیاد از طریق شرکتهای حقوقی خیلی بزرگ و شرکتهای شاخص از بورس است».
فردین آقابزرگی دیگر کارشناس بازار سرمایه هم در این رابطه به خبرگزاری ایلنا گفته است: «ظرف سه ماه ارزش بازار از شش هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان به حدود چهار هزارو ۶۰۰ رسیده که یعنی ۲۵ درصد ارزش بازار را در بازه زمانی سه ماهه از دست» رفته است.
Iranian Television of Canada
بررسی معاملات بورس در هفته پایانی مهر، نشان می‌دهد که در این بازه زمانی، دست‌کم یک هزار میلیارد تومان سرمایه حقیقی از بازار سهام خارج شده است. این روند همچنان ادامه دارد و تا هفتم آبان، به در مجموع به رقمی بیش از سه هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان رسید و آینده بورس در ایران را تیره‌وتار کرد.
مقام‌های دولتی برای جلوگیری از تشدید خروج سرمایه از بازار بورس، اجرای طرحی به نام «اوراق تبعی» را در دستورکار قرار دادند. البته این طرح جدید نیست و با هدف کاهش ریسک سرمایه‌گذاری افراد مختلف در شرایط ریزشی بورس به اجرا گذاشته می‌شود. ستاد هماهنگی اقتصادی دولت برای حمایت از بازار سرمایه در بهمن ۱۴۰۰ نیز یک بسته دارای ۱۰ بند ارائه کرد؛ اما این بسته با وجود آثار مثبت موقت، هرگز نتوانست روند کلی بازار را تغییر دهد و مانع ریزش مستمر قیمت سهام شود.
بهنام صمدی، کارشناس بازار سرمایه، با ابراز تردید درباره کارامد بودن بسته حمایتی جدید دولت، گفت: «بازار سرمایه دچار بحران فقدان اعتماد است؛ چون به هیچ کدام از وعده‌هایی که قبلا داده شد، جامه عمل پوشانده نشد.» صمدی افزود که بازار به این وعده‌ها و بسته‌ها اعتماد ندارد و «سهامدار باید اثر وعده‌های داده‌شده را روی تابلو ببیند و قیمت سهام‌ها بالا رود و شاخص مثبت شود».
آن‌طور که سایت اتاق بازرگانی ایران هم اعلام کرد، هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار به دنبال نزول سنگین شاخص بورس در هفته گذشته و افت ۳۳۵ هزار میلیارد تومانی ارزش سهام حاضر در این بازار که حتی به اعتصاب برخی کارگزاران بورس نیز منجر شد، برای بررسی راهکارهای کوتاه‌مدت حمایت از بازار سرمایه نشستی اضطراری برگزار کرده است. در این جلسه، تزریق ۱۱ هزار میلیارد تومان نقدینگی به صندوق تثبیت بازار سرمایه و همچنین الزام حمایت سهامداران حقوقی از سهام شرکتهای بورس برای جلوگیری از نزول بیشتر شاخص مطرح شد.
کارشناسان اعتقاد دارند موضوع اصلی بورس در این روزها به چشم‌انداز مبهم وضعیت سیاسی و اقتصادی ایران مرتبط است. بلاتکلیف ماندن احیای برجام و مذاکرات رفع تحریم، تداوم اعتراض‌های سراسری، شرایط نامساعد برخی از شرکتهای تولیدکننده و صادراتی به‌واسطه کمبود مواد اولیه، اخذ عوارض سنگین صادراتی و همچنین قیمت‌گذاری‌های دستوری از جمله مسائلی‌اند که صنایع بورسی با آن مواجه‌اند و آثار این نگرانی‌ها در حاشیه سود آن‌ها و همچنین برنامه‌ریزی سهامداران آنان مشهود است.
آن‌طور که سایت اتاق بازرگانی ایران نوشته است، بازار سرمایه در ایران از پیش‌بینی‌ناپذیر بودن اقتصاد و ابهام در سپهر اقتصاد سیاسی به‌شدت آسیب دیده و همین مسئله استراتژی بسیاری از فعالان سابقه‌دار و حرفه‌ای بازار را به سمت نقد شدن یا نوسان‌گیری روزانه تغییر داده است.»
به نوشته این سایت، نگرانی از آینده، صاحبان نقدینگی و فعالان بورسی را به‌شدت محتاط کرده که نشانه‌های آن در ارزش معاملات بازار مشهود است. دو سال پیش و در شرایطی که بازار سرمایه به‌واسطه هجوم نقدینگی به‌صورت دوشیفت فعالیت می‌کرد، ارزش واقعی معاملات روزانه به ۳۰ هزار میلیارد تومان نیز می‌رسید؛ اما در شرایط کنونی، ارزش معاملات به دو هزار میلیارد تومان یا کمتر رسیده است.
فعالان بازار سرمایه و حتی سهامداران بلندمدت به‌واسطه دورنمای ناامیدکننده‌ای که از اقتصاد سیاسی ایران ترسیم شده است، دیگر برای خریداری یا نگهداری سهام رغبتی ندارند.
