آیا مصرف کم نمک واقعاً برای سلامتی مفید است؟
جدیدترین دستاوردهای علم پزشکی؛
تاکنون بسیار شنیده ایم که مصرف کم نمک برای سلامتی انسان و به وِزه افرادی که با بیماریهای قلبی درگیر هستند، ضروری است، اما یک مطالعه جدید پزشکی نتایج متفاوتی را در این خصوص ارائه میدهد.
حتما بسیاری از شما شنیده اید که رژیمهای غذایی کم نمک برای حفظ سلامتی ما و به ویژه افرادی که با بیماریهای قلبی و عروقی درگیر هستند، بسیار ضروری است، اما یافتههای شگفت انگیز یک مطالعه جدید علمی اخیراً نشان میدهد که رژیم غذایی کم نمک از مرگ یا مراجعه به بیمارستان جلوگیری نمیکند، اما علائم و کیفیت زندگی را بهبود میبخشد.
طی قرن گذشته، بارها و بارها دیده ایم که به افرادی که با بیماریهای قلبی درگیر بوده اند گفته شده که مصرف نمک خود را کاهش دهند، اما واقعیت ماجرا این است که تاکنون شواهد علمی کمی پشت این توصیه وجود داشته است. به عبارت دیگر، نقش رژیمهای غذایی کم نمک و کم سدیم در کاهش اثرات بیماریهای قبلی، تاکنون به صورت دقیق و گستردهای مورد مطالعه قرار نگرفته تا بتوان این توصیه را به قطعیت برای این افراد تجویز کرد.
اکنون بزرگترین کارآزمایی بالینی تصادفی سازی شده برای بررسی تأثیر کاهش سدیم بر بیماری قلبی صورت گرفته که نتایج آن بهطور همزمان در نشریه The Lancet و همچنین هفتاد و یکمین اجلاس علمی سالانه کالج آمریکایی قلب و عروق، در آخر این هفته منتشر شد که یافتههای متفاوتی را عرضه میکرد. این مطالعه نشان میداد اگرچه کاهش مصرف نمک منجر به کاهش مراجعات اورژانسی، بستری شدن در بیمارستان یا مرگ بیماران مبتلا به نارسایی قلبی نشد، اما علائمی مانند تورم، خستگی و سرفه و همچنین کیفیت کلی زندگی را بهبود بخشید.
نویسنده اصلی این مطالعه جاستین ازکوویتز، استاد دانشکده پزشکی و دندانپزشکی دانشگاه آلبرتا و یکی از مدیران مرکز کانادایی VIGOR در این خصوص میگوید: «ما دیگر نمیتوانیم یک توصیه کلی به همه بیماران بدهیم و بگوییم که محدود کردن مصرف سدیم احتمال مرگ یا بستری شدن شما در بیمارستان را کاهش میدهد، اما به راحتی میتوانم بگویم که این امر میتواند به طور کلی کیفیت زندگی افراد را بهبود بخشد».
در این پژوهش، محققان ۸۰۶ بیمار را در ۲۶ مرکز پزشکی در کانادا، ایالات متحده، کلمبیا، شیلی، مکزیک و نیوزلند دنبال کردند. همه این افراد از نارسایی قلبی رنج میبردند، وضعیتی که در آن قلب برای پمپاژ موثر خون بسیار ضعیف میشود. نیمی از شرکت کنندگان در مطالعه به طور تصادفی تحت مراقبتهای معمول قرار گرفتند، در حالی که بقیه مشاورههای تغذیهای در مورد چگونگی کاهش مصرف نمک در رژیم غذایی دریافت کردند.
به بیمارانی که در گروه مشاوره تغذیه کارآزمایی بودند، پیشنهادات منوی طراحی شده توسط متخصص تغذیه با استفاده از غذاهای منطقه خودشان داده شد و تشویق شدند که در خانه بدون افزودن نمک غذا طبخ کنند و از مصرف مواد غذایی پر نمک خودداری کنند. ازکوویتز خاطرنشان کرد که در غذاهای فرآوری شده یا وعدههای غذایی رستورانی، به طور معمول سدیم زیادی وجود دارد. ازکوویتز که همچنین متخصص قلب و عروق در موسسه قلب مازانکوفسکی آلبرتا و مدیر مؤسسه تحقیقات قلب و عروق U of A است، میگوید: «قاعده کلی که من از متخصصان تغذیه آموخته ام این است که هر غذایی که در یک پک، یک جعبه یا یک قوطی است معمولاً بیش از آنچه فکر میکنید نمک دارد».
مصرف سدیم استاندارد ۱۵۰۰ میلی گرم در روز – یا معادل حدود دو سوم قاشق چای خوری نمک – است که حد توصیه شده توسط سازمان سلامت کانادا برای تمام افراد، چه نارسایی قلبی داشته باشند و چه نداشته باشند، میباشد. قبل از مطالعه، بیماران به طور متوسط ۲۲۱۷ میلی گرم نمک در روز یا کمتر از یک قاشق چای خوری مصرف میکردند. پس از یک سال مطالعه، گروه مراقبتهای معمول روزانه به طور متوسط ۲۰۷۲ میلی گرم سدیم مصرف کردند، در حالی که کسانی که راهنماییهای تغذیهای دریافت کردند، ۱۶۵۸ میلی گرم در روز مصرف کردند که کمی کمتر از یک چهارم قاشق چای خوری کاهش یافت.
محققان میزان مرگ و میر ناشی از هر علت، بستری شدن در بیمارستان قلبی عروقی و مراجعه به بخش اورژانس قلبی عروقی را در دو گروه مورد مطالعه، مقایسه کردند، اما تفاوت آماری معنی داری پیدا نکردند. با این همه، آنها با استفاده از سه ابزار مختلف ارزیابی کیفیت زندگی، و همچنین طبقهبندی نارسایی قلبی انجمن قلب نیویورک، که معیاری برای شدت نارسایی قلبی است، پیشرفتهای ثابتی برای گروه کم سدیم پیدا کردند.
ازکوویتز گفت که به بیماران نارسایی قلبی توصیه میکند مصرف نمک را کاهش دهند، اما اکنون در مورد مزایای مورد انتظار شفافتر خواهد بود. او از پزشکان میخواهد تا بدانند که تغییرات رژیم غذایی میتواند مداخله مفیدی برای برخی از بیمارانشان باشد. این تیم تحقیقات بیشتری را برای جداسازی یک نشانگر در خون بیمارانی که بیشترین سود را از رژیم غذایی کم سدیم داشتند، انجام خواهد داد، با این هدف که در آینده بتوانند رژیمهای غذایی هدفمندتری را ارائه دهند. محققان همچنین بیماران آزمایشی را در ۲۴ ماه و پنج سال پیگیری خواهند کرد تا مشخص کنند که آیا مزایای بیشتری در دراز مدت به دست میآید یا خیر.