میلیون‌ها نفر در سراسر جهان برای آغاز سال نو و یکی از بزرگ‌ترین جشنواره‌های سالانه آماده شده‌اند. سال نوی چینی و کشورهای شرق آسیا بر اساس تقویم قمری است که امسال در روز شنبه ۱۰ فوریه برابر با ۲۱ بهمن آغاز می‌شود. جشن‌های آغاز سال نو ۱۵ روز ادامه دارد.
روز اول سال نو چینی هر سال تغییر می‌کند اما بازه زمانی آن همیشه بین ۲۱ ژانویه تا ۲۰ فوریه است. هر چند این رویداد با نام سال نوی چینی شناخته می‌شود اما علاوه بر چین، مردم بسیاری از کشورهای آسیایی مانند ویتنام، برونئی، کامبوج، اندونزی، مالزی، میانمار، فیلیپین، سنگاپور و تایلند هم آن را جشن می‌گیرند.
سال نوی چینی با قصه‌ها و افسانه‌های زیادی گره خورده و جشن‌هایش نیز با آیین و رسوم خاصی همراه است.
سی‌ان‌ان در گزارشی به سال نوی چینی، ویژگی‌هایش و برخی از سنت‌های رایج مرتبط با آن پرداخت.
- اسپانسر -
چرا اژدها؟
تقویم زودیاک چینی اگرچه بسیار پیچیده است اما بهترین چرخه ۱۲ ساله را با نمادی از ۱۲ حیوان مختلف نمایش می‌دهد که به این ترتیب تکرار می‌شوند: موش، گاو، ببر، خرگوش، اژدها، مار، اسب، بز، میمون، خروس، سگ و خوک.
علامت حیوان زودیاک شخصی شما بر اساس سال تولدتان تعیین می‌شود. بنابراین سال ۲۰۲۴ تعداد زیادی بچه اژدها به دنیا خواهند آمد و متولدان سال ۲۰۲۵ مار خواهند بود.
پیروان این آیین باور دارند شانس هر علامت زودیاک چینی تا حد زیادی به موقعیت تای سویی بستگی دارد.
تای سویی نامی برای خدایان ستاره‌ای است که تصور می‌شود به شکل موازی و در جهت مخالف مشتری می‌چرخند.
Iranian Television of Canada
چرا باید ترقه روشن کرد و قرمز پوشید؟
داستان‌های عامیانه زیادی در رابطه با سال نو قمری وجود دارد که یکی از محبوب‌ترین آن‌ها اسطوره «نیان» است.
افسانه‌ها می‌گویند نیان یک جانور وحشی با دندان‌ها و شاخ‌های تیز بود که هر شب سال نو، از آب بیرون می‌آمد تا اهالی دهکده‌های مجاور را به وحشت بیندازد. یک سال، وقتی روستاییان با وحشت در حال فرار و مخفی شدن بودند، پیرمردی مرموز به روستا آمد و کمک کرد تا آن‌ها بر تهدیدهای نیان غلبه کنند. در کمال تعجب، پیرمرد و روستاییان کاملا سالم ماندند.
پیرمرد گفت که نیان را با نصب بنرهای قرمز رنگ روی درها، روشن کردن ترقه و آتش‌افشانی و پوشیدن لباس‌های قرمز ترسانده است. به همین دلیل است که مردم هنوز هم در سال نو چینی قرمز می‌پوشند، بنرهای قرمز آویزان می‌کنند و ترقه‌بازی یا آتش‌بازی راه می‌اندازند.
آماده‌سازی
جدای از سرگرمی‌هایش، آماده شدن برای جشن فرا رسیدن سال نو چینی می‌تواند کار زیادی داشته باشد. این جشن‌ها یک هفته قبل از شروع سال جدید شروع می‌شوند و معمولا ۱۵ روز و گاهی بیشتر طول می‌کشند.
کیک‌های و پودینگ‌های جشن در بیست و چهارمین روز از آخرین ماه سال درست می‌شوند.
کلمه‌های کیک و پودینگ در ماندارین و کانتونی، دو زبان رایج چینی‌ها و کشورهای آسیای شرقی با کلمه «بلند» یکسان است و در نتیجه مردم اعتقاد دارند خوردن این خوراکی‌ها منجر به بهبود شرایط و رشد در سال آینده می‌شود.
علاوه بر این‌ها نیان را هم نباید فراموش کرد، چون هیچ آماده‌سازی سال نویی بدون آویزان کردن بنرهای قرمز رنگ حاوی عبارات و اصطلاحات فرخنده در خانه کامل نمی‌شود.
این بنرها جلوی درهای خانه‌ها نصب می‌شوند تا نیان را دور نگه دارند و برای اهالی خانه خوش‌شانسی و خوشبختی بیاورند.
اما همه کارهای آماده‌سازی جشن این‌قدر هم سرگرم‌کننده نیستند.
طبق سنت، در بیست‌و‌هشتمین روز از آخرین ماه سال که امسال مصادف با هفتم فوریه (۱۸ بهمن) بود، باید یک پاک‌سازی بزرگ در خانه‌ها انجام شود.
هدف این است که خانه‌ها از شر هر بد‌شانسی‌ای که در سال گذشته انباشته شده بوده خلاص شوند و دیگر هیچ چیزی تا روز ۱۲ فوریه نیازمند تمیز شدن نباشد. در غیر این صورت تمام اقبال‌های خوبی که در آغاز سال جدید وارد شده‌اند از بین می‌روند.
برخی هم اعتقاد دارند در روز اول سال نو نباید موهای خود را بشویند یا کوتاه کنند چون با این کار ثروت را خواهند شست و از بین خواهند برد.
همچنین در کل این ماه باید از خرید کفش نو خودداری کرد؛ اگر نه اموال از دست خواهند رفت.
جشن بزرگ شب سال نو
شام بزرگ گردهمایی خانوادگی معمولا در شب سال نو برگزار می‌شود که امسال مصادف با ۹ فوریه (۲۰ بهمن) بود.
منوی غذای این شام با دقت انتخاب می‌شود تا شامل غذاهایی مرتبط با شانس و اقبال باشد. از جمله ماهی، پودینگ و کوفته‌ها که نماد پیشرفت یا شبیه شمش‌های طلا هستند.
در چین، غذاهایی که در این شام‌های کلاسیک سرو می‌شوند، از شمال تا جنوب متفاوتند. به عنوان مثال، چینی‌های ساکن شمال دوست دارند کوفته و رشته فرنگی بخورند اما جنوبی‌ها بدون برنج بخارپز نمی‌توانند زندگی کنند.
مهم نیست کدام غذاها را برای شام شب سال نو ترجیح می‌دهند چون همه خوراکی‌های این فهرست، جشن بازی با کلمات محسوب می‌شوند.
آیین‌های روز اول سال نو
چند روز اول سال نو و به ویژه دو روز نخست آن، اغلب آزمایشی برای استقامت، اشتها و مهارت‌های اجتماعی فرد محسوب می‌شوند زیرا بسیاری از افراد مجبورند در این روزها به مسافرت بروند و از خانواده نزدیک، سایر اقوام و دوستان خود دیدن کنند.
در این دیدارها، میزبان و مهمان کیسه‌هایی شامل هدایا و میوه به یکدیگر می‌دهند.
متاهل‌ها باید بسته‌های قرمز رنگی را به کسانی که هنوز ازدواج نکرده‌اند – شامل کودکان و جوانان – هدیه بدهند.
اعتقاد بر این است که این پاکت‌ها می‌توانند با دفع ارواحی شیطانی به نام sui از کودکان محافظت کنند.
روز سوم: بازدید از معبد
روز سوم سال نوی چینی که امسال برابر با ۱۲ فوریه (۲۳ بهمن) است، دهان قرمز نامیده می‌شود.
اعتقاد بر این است که مشاجره در این روز بیشتر رخ می‌دهد. بنابراین مردم از تعامل اجتماعی اجتناب می‌کنند و در عوض به معابد می‌روند.
برخی از این فرصت به منظور ارائه پیشنهاداتی برای جبران بدشانسی‌های احتمالی استفاده می‌کنند چون بسیاری از مردم معتقدند سال نو فرصتی برای مشورت با ستاره‌هاست تا بفهمند در ماه‌های آینده چه چیزی در پیش است.
هر سال برخی از نشانه‌های زودیاک چینی با ستارگان برخورد منفی می‌کنند. بنابراین بازدید از معبد راهی مناسب برای حل این درگیری‌ها و ایجاد صلح در ماه‌های آینده در نظر گرفته می‌شود.
روز هفتم: روز تولد بشریت
هفتمین روز سال نوی چینی امسال برابر با ۱۶ فوریه (۲۷ بهمن) است.
این روز زمانی است که نووا، الهه مادر چینی، بشریت را آفرید. بنابراین به آن روز تولد بشریت می‌گویند.
کشورها و مناطق گوناگون آسیا در این روز غذاهای مختلفی سرو می‌کنند. به عنوان مثال در مالزی غذایی متشکل از ماهی خام و سبزیجات خرد شده استفاده می‌شود.
مردم کانتونی هم در این روز توپ‌های برنج شیرین می‌خورند.
روز پانزدهم: جشنواره فانوس
مهم‌ترین رویداد کل جشن بهار و سال نوی چینی، جشنواره فانوس است که در پانزدهمین و آخرین روز آن برگزار می‌شود.
در جشنواره فانوس، نخستین ماه کامل سال جشن گرفته می‌شود و نشانه خروج زمستان و آغاز بهار است.
در این روز، مردم فانوس‌هایی را روشن می‌کنند تا نمادی از بیرون راندن تاریکی و آوردن امید به سال جدید باشد.
در چین باستان، این تنها روزی بود که دختران جوان اجازه داشتند برای تحسین فانوس‌ها و ملاقات با پسران بیرون بروند. در نتیجه، از آن با عنوان روز ولنتاین چینی نیز یاد می‌شود.
امروزه شهرهای بسیاری در سراسر جهان در روز پایانی جشنواره سال نوی چینی، فانوس‌ها و نمایشگاه‌هایی عظیم برپا می‌کنند.
برخی شهرهای چین مانند چنگدو، میزبان رقص‌های دراماتیک اژدهای آتش هستند.
