علیرغم تلاش گسترده حکومت ایران برای ممانعت از بروز اعتراضات تازه در سالگرد کشته شدن مهسا امینی، روز شنبه چند شهر ایران شاهد تجمع‌های پراکنده و شعارهای ضدحکومتی بوده است. در این روز یک نفر در سقز از ناحیه سر هدف تیراندازی قرار گرفت.
همزمان بسیاری از ایرانیان در شهرهای مختلف اطراف جهان تجمع‌هایی علیه حکومت جمهوری اسلامی برگزار کردند.
تصاویر منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی حاکی از حضور گسترده نیروهای امنیتی در بسیاری از شهرهای ایران از جمله تهران است.
آخرین گزارش‌ها از تهران – براساس ویدئوها – حاکی از حضور اعتراضی مردم در خیابان‌ها و شعارهای شبانه در ساعات پایانی شنبه ۲۵ شهریور در نقاط مختلف پایتخت است.
- اسپانسر -
در یک ویدیو که از خیابان پیروزی در تهران است شعارهایی در همبستگی با جنبش «زن، زندگی، آزادی» و همچنین شعار «مرد، میهن، آبادی» داده می‌شود.
تصاویری هم از حمله ماموران امنیتی به معترضان تهران منتشر شده است.
یکی از شهروندان تهرانی به بی‌بی‌سی گفت «من امروز در صادقیه بودم که شلوغ بود، مخصوصا در محل عابران پیاده. اما قبل از آنکه جمعیت شروع به شعاردادن بکنند، مامورها ریختند داخل پیاده‌رو و همه مردم در حال فرار روی هم ریختند. با باتون ضربه سنگینی به سرم زدند که الان سردرد عجیبی دارم.»
در ویدیویی از شهر اراک که توسط کانال تلگرامی وحید آنلاین منتشر شده معترضان شعار «مرگ بر سپاهی»، «مرگ بر خمینی» و «مرگ بر خامنه‌ای» سر می‌دهند.
تصاویری از تجمع معترضان در گوهردشت کرج منتشر شده که در آن معترضان شعار «ما ملت کبیریم، ایران را پس می‌گیریم» سر می‌دهند.
Iranian Television of Canada
ویدئویی از لاهیجان نشان‌دهنده حضور پر تعداد نیروهای امنیتی در این شهر است و در بخشی از تصویر ماموران امنیتی با موتور به سمت گروه معترضان در خیابان می‌روند و به آنان حمله می‌کنند.
بر اساس گزارش‌ها و ویدیوهای رسیده ماموران امنیتی در آمل هم با حمله به معترضان، عده‌ای را بازداشت کرده‌اند.
تصاویر از مشهد هم حاکی از هجوم نیروهای امنیتی برای متفرق کردن تجمع‌کنندگان است.
براساس تصاویر گروهی از معترضان در زاهدان با در دست داشتن پلاکاردهایی اعتراض خود را با سر دادن شعارهای ضد حکومتی و روشن کردن آتش نشان می‌دهند.
«همه برای سرنگونی دیکتاتور»، « زن، زندگی، آزادی» و «پیش به‌سوی اعتراض و اعتصاب سراسری» از جمله عبارت‌هایی است که بر روی این پلاکاردها دیده می‌شوند.
در همین حال، معترضان شعارهای «مرگ بر خامنه‌ای» ، «زندانی سیاسی آزاد باید گردد» و «مرگ بر ستمگر» سر می‌دهند.
شبکه حقوق بشر کردستان گزارش داده که علیرغم این شرایط در شهرهای مهاباد، سنندج، مریوان و کرمانشاه تجمع‌های اعتراضی شکل گرفته است.
اما یکی از اهالی یک شهر کردنشین به بی‌بی‌سی فارسی گفته به دلیل جو شدید امنیتی و استقرار نیروهای سپاه در سنندج و دیگر شهرهای کردنشین و همین‌طور پرواز پهپادهای تجسسی برای شناسایی معترضان «عملا فضایی شبیه حکومت نظامی» شکل گرفته و معترضان نتوانسته‌اند تجمع کنند و به خیابان‌ها بیایند.
شبکه حقوق بشر کردستان فیلمی از بوکان منتشر کرده و گزارش داده در این شهر «نیروهای سپاه پاسداران به تجمع شهروندان در محله‌های میرآباد و مجبورآباد تیراندازی کرده‌اند».
براساس این گزارش «همزمان پهپادهای شناسایی سپاه پاسداران بر فراز آسمان این شهر در حال گشت‌زنی بوده‌اند.»
بوکان شهری کردنشین در جنوب استان آذربایجان غربی ایران است.
در سقز مردی ۲۷ ساله در میدان زندان از ناحیه سر هدف تیراندازی نیروهای امنیتی قرار گرفت.
آژانس خبررسانی کردستان، کردپا، نوشت فردین جعفری در حال حاضر «در بخش مراقبت های ویژه و در وضعیت وخیمی» قرار دارد.
مهدی رمضانی، معاون سیاسی و امنیتی استانداری کردستان، ضمن تایید این خبر ادعا کرد که این فرد «پس از نزدیک شدن به یکی از مقرهای نظامی و بی توجهی به هشدا‌رهای چندباره ماموران و ورود به منطقه ممنوعه مورد اصابت گلوله قرار گرفته و زخمی شده است.»
همزمان شهرهای کردستان شاهد اعتصاب گسترده است.
پیشتر احزاب کرد ایران برای این روز فراخوان اعتصاب داده بودند. در مقابل نهادهای حکومتی و ماموران امنیتی به بازاریان هشدار داده بودند که در اعتصاب‌ها و اعتراض‌ها شرکت نکنند.
هه‌نگاو، سازمان حقوق بشری که بر اخبار کردستان تمرکز دارد، گزارش داده که تاکنون دست‌کم در شهرهای سنندج، کامیاران، بانه، سقز و دیواندره «اعتصاب کامل» صورت گرفته است. همچنین گزارشهایی حاکی از اعتصاب در بوکان و پاوه است.
بازداشت موقت امجد امینی
گزارش‌ها حاکیست که ماموران امجد امینی، پدر مهسا امینی، را روز شنبه برای ساعاتی بازداشت کردند و سپس او را به خانه‌اش انتقال دادند.
مژگان افتخاری و امجد امینی، مادر و پدر مهسا ژینا امینی پیشتر با انتشار متنی در اینستاگرام اعلام کرده بودند که در سالگرد فرزندشان، بر آرامگاه او در آرامستان آیچی سقز مراسم برگزار می‌کنند.
رسانه‌های وابسته به حکومت جمهوری اسلامی ایران روایت متفاوتی از آنچه در سقز گذشت ارائه داده‌اند.
نیروهای سپاه پاسداران از عصر روز جمعه در اطراف خانه پدر و مادر مهسا (ژینا) امینی، در سقز مستقر شده بودند.
در همین حال حکومت ایران جاده بانه به سقز، زادگاه و آرامگاه مهسا امینی، را هم بسته و مقام ها دریچه سد سقز را باز کردند که می‌تواند راه اصلی ورود به آرامگاه را مسدود کند. منابع محلی گفته اند هدف از این اقدام جلوگیری از حضور جمعیت در آرامگاه است.
مژگان افتخاری در این روز در پیامی در حساب اینستاگرام خود از کسانی که در یک سال گذشته با آنها همراهی و حمایت کردند سپاسگزاری کرده است.
دستگیری یک دو تابعیتی
سپاه پاسداران روز شنبه گفت که یک شهروند دو تابعیتی را به ظن «تلاش برای سازمان دهی اغتشاش و خرابکاری» دستگیر کرده است. از این فرد نام برده نشد.
اما خبرگزاری تسنیم نزدیک به سپاه در خبری ادعا کرد که «وی چندین گوشی هوشمند و سیم‌کارت و مقادیر قابل توجهی دلار به همراه داشته است.»
جو امنیتی شهرهای ایران
در روز شنبه ویدویی از جو امنیتی و حضور ماموران در میدان آزادی تهران بدست بی‌بی‌سی فارسی رسیده است.
برخی ناظران خیابان‌های تهران را به «پادگان نظامی» تشبیه کردند.
اما خبرگزاری‌های نزدیک به نیروهای امنیتی تاکید دارند که هیچ اتفاقی نیفتاده و اوضاع «آرام» است. خبرگزاری تسنیم چهار عکس از خیابان‌های تهران منتشر کرده و نوشته شهر در آرامش است.
این خبرگزاری گفته: «علیرغم تلاش چند ماهه عوامل ضد انقلاب و رسانه‌های وابسته به آنها برای آغاز مجدد اغتشاشات همزمان با سالگرد فوت امینی، امروز پایتخت (مثل دیگر شهرهای ایران) یکی از آرام‌ترین روزهای خود در ماه‌های اخیر را پشت سر گذاشت.»
در آن‌سو شهروندان از حضور گسترده نیروهای امنیتی در نقاط مختلف تهران و مخصوصا در اطراف خیابان انقلاب خبر می‌دهند که برای مثال پارک دانشجو در تهران در محاصره نیروهای نظامی است.
در برخی ویدیوها شعارهای شبانه در غرب شهر تهران شنیده می شود که در آن معترضان شعار می‌دهند «مرگ بر سپاهی آدم کش».
همچنین فیلمی از تجمع معترضان در خیابان شریعتی تهران منتشر شده که نشان می‌دهد یک زن و مرد مانند ویدا موحد، دست همدیگر را گرفته و بالای سکو رفته‌اند و یکی‌شان روسری به دست دارد.
ویدا موحد، اولین زن معترض معروف به «دختران خیابان انقلاب» بود که به نشانه اعتراض به حجاب اجباری در خیابان انقلاب روی سکو رفت و روسری سفید به دست گرفت.
در یک ویدیو مربوط به ۲۵ شهریور در تهران نیروهای امنیتی و ماموران حکومتی سعی دارند جلوی تجمع مردم را بگیرند و مغازه‌ها را وادار می‌کنند ببندند.
در یکی از تصاویر فرستنده ویدیو می‌گوید: «تجمع بیش از سه نفر را گرفته و ماموران امنیتی حمله می‌کنند و معترضان را با ماشین‌هایشان با خود می‌برند.»
از سوی دیگر فرماندهی انتظامی اصفهان گفت که ۹۷ نفر را «به اتهام تشویش اذهان عمومی در فضای» مجازی دستگیر کرده است که خود حاکی از جو شدیدا امنیتی در این شهر است.
به گزارش ایرنا سازمان اطلاعات فرماندهی انتظامی اصفهان اعلام کرده که با «۴۸ نفر از این افراد که با انتشار مطالب، تصاویر و فیلم‌های گوناگون سعی در تحریک به آشوب و تجمع در راستای فراخوان های منتشر شده را در برنامه خود داشتند، برخورد شد.»
همچنین بر اساس گزارش‌ها، سرعت اینترنت در برخی از شهرهای ایران افت کرده است.
گزارش های دریافتی حاکی از آن است که سرعت اینترنت در شهرهای استان مازندران و شهرهای سنندج بوکان پاوه و کامیاران باعث نارضایتی شهروندان شده است.
حکومت ایران در سال های گذشته، در زمان بروز اعتراضات، دسترسی به اینترنت را محدود و در برخی از موارد آن را به طور کامل قطع کرده است.
فشار بر خانواده کشته شدگان
گزارش‌ها همچنین حاکی از ادامه بازداشت یا «آزار» خانواده های کشته شدگان اعتراضات سال گذشته است.
از جمله فسون نجفی، خواهر حدیث نجفی در یک استوری اینستاگرام نوشت که خانواده نجفی از ساعت ۵ عصر دیروز (جمعه ۲۴ شهریور) در بازداشت هستند. او روز شنبه گفت که اعضای خانواده آزاد شده اند اما پدر آنها مجددا بازداشت شده است.
حدیث نجفی، دختر جوانی بود که روز ۳۰ شهریور سال گذشته بر اثر اصابت گلوله نیروهای امنیتی در کرج کشته شد. در مراسم چهلم او هزاران نفر شرکت کردند و در پی آن چند نفر کشته و زخمی شدند.
در هفته های اخیر فشارها بر خانواده کشته‌شدگان اعتراضات ایران افزایش یافته و چند روز قبل شماری از آنها اعلام کردند که از آنها خواسته شده که حساب‌های‌شان را در شبکه‌های اجتماعی تا سالگرد کشته شدن عزیزانشان ترک کنند و یا تا آن زمان فعالیتی در فضای مجازی نکنند.
اما شماری از مادران دادخواه هم پیام‌هایی را در سالگرد مهسا امنیتی منتشر کردند.
کاملیا سجادیان، مادر محمد حسن ترکمان از کشته شدگان اعتراضات در پستی در حساب اینستاگرام خود، تصویری از مهسا امینی را منتشر کرد و نوشت: «چرا اینقدر وحشت به جان‌هایتان افتاده؟ چرا آرامستان‌ها را بسته‌اید؟ یعنی اینقدر مردگان ترس دارند؟ یعنی در این حد وحشت دارید که از سنگ مزار هم می‌ترسید؟ این ترس‌ها ناشی از ناحق بودن‌تان است.» او نوشته است: «بزدلان جایی در تاریخ ندارند، اقبال همیشه به نفع شجاعان عمل می‌کند، هستیم کنار هم تا طلوع آفتاب روشنایی و حقیقت.»
لیلا مهدوی، مادر سیاوش محمودی، معترض دیگری که‌در اعتراضات ایران کشته شد، ویدیوی از مراسم خاکسپاری فرزندش منتشر کرده و نوشته است: «سیاوش من هیچ‌وقت ظلمی که در حق‌تان شد هرگز، هرگز فراموش نخواهم کرد… پسرم آرام جانم تو آرام بخواب اما مادر از خون به ناحق ریخته‌ات هرگز نمی‌گذرد. دادخواه خونت هستم تا وقتی که نفس می‌کشم. نابود باد ریشه ظلم ظالمین.»
«۵۵۱ کشته در اعتراضات پارسال»
سازمان حقوق بشر ایران مستقر در نروژ روز شنبه گفت که آمار کشته‌شدن دست‌کم ۵۵۱ نفر را در اعتراضات سراسری سال ۱۴۰۱ ثبت کرده که ۶۸ نفر آنان کودک بوده‌اند. این سازمان می‌گوید شمار کشته‌ها بیشتر از این است.
این سازمان در گزارش خود نوشت که علاوه بر این تعداد، دست‌کم ۲۲ تن از معترضان، شامل ۴ کودک و ۸ زن، با خودکشی یا مرگی مشکوک از دنیا رفته‌اند.
بر اساس تفکیک استانی که سازمان حقوق بشر ایران در نروژ انجام داده، بیشترین شمار کشته‌ها به‌ترتیب از استان‌های سیستان و بلوچستان، تهران، کردستان، آذربایجان غربی و مازندران بوده‌اند.
به گفته این سازمان «صرف‌نظر از تقسیم‌بندی‌های استانی، در مجموع می‌توان گفت که مناطق کردنشین و بلوچ‌نشین ایران بیشترین کشته‌شدگان را داشته‌اند.»
همچنین فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران در گزارشی موارد نقض آزادی بیان و سرکوب روزنامه‌نگاران و رسانه‌‌ها در ایران طی یک سال پس از شروع اعتراضات در شهریور ۱۴۰۱ را منتشر کرده است.
بر اساس این گزارش از آغاز اعتراضات سراسری در ایران دست کم ۱۰۰ روزنامه نگار در ایران دستگیر و زندانی شدند و بسیاری از روزنامه‌نگاران محکومیت‌های طولانی مدت گرفتند و یا مجبور به ترک شغل خود شدند.
این گزارش می گوید همچنین حداقل ۸ رسانه به دلیل فشار نهادهای امنیتی و دولتی با محدودیت‌هایی از قبیل توقیف، تعلیق، تعطیل یا لغو مجوز مواجه شده‌اند.
براساس این گزارش بیش از ۲۱ روزنامه‌نگار هم به اتهاماتی چون تبلیغ علیه نظام و اقدام علیه امنیت کشور به زندان محکوم شدند.
در بخش دیگر این گزارش موضوع احضار روزنامه‌نگاران به دادسرا مورد بررسی قرارگرفته که به موجب آن مقامات قضایی و نیروهای امنیتی دست کم ۱۱۰ روزنامه‌نگار را در یکسال اخیر احضار کردند.
در پایان این گزارش آمده است که حداقل ۲۰ روزنامه نگار به دلیل دستگیری، احضار و محکومیت‌های طولانی مدت مهاجرت کردند.
اعتراضات در اطراف جهان؛ حمایت رهبران جهان
از شهرهای مختلف جهان ویدئوهایی منتشر شده که ایرانیان معترض را در حال حمل عکس‌هایی از مهسا امینی و اعتراض به سیاست های جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد.
این اعتراضات روز شنبه از جمله در توکیو، کرایستچرچ نیوزیلند، استکهلم و چند شهر استرالیا از جمله سیدنی و ملبورن برگزار شد.
در راهپیمایی بزرگی در شهر تورنتو کانادا حامد اسماعیلیون سخنرانی کرد و از جمله گفت: «آنچه مهم است تا دولت های دمکراتیک و تمام مردم دنیا بدانند این است که مردم ایران از جمهوری اسلامی گذر کرده‌اند و دیگر این حکومت جهنمی را نمی خواهند.»
«ما به سوگ نشسته‌ایم آری، اما مقاومت می‌کنیم. ما عزادار صدها، هزاران کودک و نوجوان و جوان هستیم آری. اما طبل رسوایی این حکومت را همچنان خواهیم نواخت.»
او همچنین گفت «کانادا نباید جای عوامل جمهوری اسلامی و خانواده هایشان باشد.»
او گفت که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی «یک سازمان تروریستی است» و از دولت‌های غربی خواست آن را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار دهند.
آقای اسماعیلیون که همسر و فرزندش را در سرنگونی پرواز ۷۵۲ اوکراین با موشک های سپاه از دست داده است گفت که «این انقلاب به دست ایرانیان به نتیجه خواهد رسید و پشتیبانی دولت‌های دمکراتیک می‌تواند به رسیدن آینده‌ای روشن در ایران و منطقه خاورمیانه یاری رساند.»
در این روز شماری از رهبران جهان از کامالا هریس، معاون رییس‌جمهور آمریکا، در سالمرگ مهسا امینی از معترضان ایرانی حمایت کرده اند.
خانم هریس نوشت: «همزمان که یاد مهسا امینی را گرامی می‌داریم، مجددا بر حمایت خود از زنان ایران که برای آزادی و حقوق بشر مبارزه می‌کنند، تاکید می‌کنیم. من از شجاعت زنان ایران الهام گرفته‌ام.»
پیشتر جو بایدن رییس‌جمهور آمریکا و آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا هم در دو پیام جداگانه به مناسبت سالگرد کشته شدن مهسا امینی گفتند همچنان در کنار مردم ایران خواهند بود.
وزیر امور خارجه استرالیا هم در مجلس سناى استرالیا گفت: «جمهورى اسلامى باید مسئولیت اقدام‌های خود را بپذیرد و به صدای مردم خود گوش دهد. او سپس شعار «زن، زندگی، آزادی» می‌دهد.»
گلریز قهرمان، نماینده ایرانى‌تبار پارلمان نیوزیلند، در پیامی ویدیویی یاد مهسا ژینا امینی و دیگر کشته‌شدگان اعتراضات سراسری یک سال گذشته ایران را گرامی داشت و از همه کشورهای جهان خواست در کنار معترضان آزادی‌خواه ایران ایستاده و جمهوری اسلامی را برای جنایت‌هایش پاسخگو کنند.
در هفته‌های اخیر فیلمی از پرسش‌های خانم قهرمان در مقابل رضا نظرآهاری، سفیر جمهوری اسلامی ایران در نیوزیلند در یک جلسه پارلمان این کشور منتشر شده بود که در آن گلریز قهرمان تصویر کشته‌شدگان اعتراضات را به او نشان می‌دهد.
