آیا این کذب تاریخی مقدمه تلاش برای دزدیدن دارایی‌های مردم ایران است؟
رسانه‌های وابسته به جمهوری اسلامی نه تنها دیدگاه‌های واپس‌گرای خود را تبلیغ می‌کنند بلکه عادت به انتشار جعلع و دروغ‌های آشکار دارند؛ حتی در مواردی که حقیقت، واضح و به‌سادگی قابل راستی‌آزمایی باشد. مثلا خبرگزاری فارس پس از اینکه اصغر فرهادی اولین اسکار را دریافت کرد، مدعی شد که او در این مراسم از «دشمنی‌های غرب» گلایه کرد در حالی که فیلم سخنرانی به‌صورت زنده پخش شده بود و همه دیده بودند که فرهادی چنین چیزی نگفته است.
حالا ایرنا، خبرگزاری رسمی دولت ایران که گمارده‌های ابراهیم رئیسی آن را اداره می‌کنند، در سالگرد رفتن شاه از ایران، گزارشی ویدیویی منتشر کرده که پر از دروغ‌های آشکار است. این گزارش مدعی شد که شاه و شهبانو فرح پهلوی هنگام خروج از ایران دو تاج معروف خود را به همراه صدها قطعه جواهرات از ایران خارج کردند. دولت رئیسی تمام‌قد از این دروغ حمایت می‌کند. علی بهادری جهرمی، سخنگو و دبیر هیئت دولت که استاد دانشگاه تربیت مدرس است، این فیلم را در توییتر منتشر کرد و مدعی شد که شاه و شهبانو مجموعا ۳۵ میلیارد دلار اموال ایرانیان را از کشور خارج کرده‌اند که شامل ۳۸۴ چمدان جواهر و الماس، دو تاج با پنج هزار قطعه الماس، ۵۰ قطعه زمرد و ۳۶۸ حبه مروارید بوده که «از نظر قیمت، غیرقابل تخمین است».
این گزارش تصویری در ضمن، ادعاهایی در مورد اموال و املاک متعلق به خانواده پهلوی در خارج از کشور مطرح کرد، از جمله جزیره‌ای ۷۰۰ میلیون دلاری در اسپانیا، ملکی بزرگ در کوه‌های راکی آمریکا، یک باغ و ساختمان مجلل در ناپل ایتالیا، قصر و باغ‌های «استیل مانس» در انگلستان و «قصر مجلل سنت موریس» در سوئیس به علاوه بیش از ۱۰۰ میلیون دلار دارایی در بانک‌های خارجی.
- اسپانسر -
از دعاوی در مورد این املاک و اموال که بگذریم (که به نظر کاملا مبالغه‌شده یا کاملا ساختگی می‌آیند)، ادعای ایرنا و سخنگوی رئیسی در مورد جواهرات و تاج‌ها به روشنی کذب محض‌اند. میلیون‌ها شهروند ایرانی که مثل نگارنده این سطور در دوران دبیرستان از موزه جواهرات ملی ایران دیدار کرده‌اند، خود می‌توانند تاج پهلوی و تاج شهبانو را در کنار سایر جواهرات تاریخی ایران که بخشی از دارایی‌های بانک مرکزی و پشتوانه پول کشورمان‌اند، تماشا کنند.
بسیاری از پژوهشگران مقیم ایران دروغ جهرمی را به‌سرعت افشا کردند
مهدی شادکام، پژوهشگر ایران‌شناس و مدیر نشر «اقلیما»، عکسی از مستند «گواهان تاریخ» ساخته خسرو سینایی که در آن هر دو تاج در موزه جواهرات ملی نمایش داده می‌شوند، منتشر کرد و نوشت: «تنها باری که بخشی [از] جواهرات سلطنتی توسط شاهی از کشور خارج شد، زمان خروج محمدعلی‌شاه بود که آن هم به کشور برگشت، سال ۱۳۰۸، زمان رضاشاه، با تصویب مجلس جواهرات به‌عنوان «سرمایه ملی» و «پشتوانه پول ملی» ثبت و سیاهه شد و تعلق شخصی آن از خاندان سلطنتی سلب شد و از ۱۳۲۲، درخزانه بانک ملی نگهداری شد.»
شادکام در واقع یادآوری کرد که این بنیانگذار خاندان پهلوی بود که جواهرات را از ملک شخصی خانواده درآورد و به سرمایه ملی کل ایران تبدیل کرد. با این حساب، از نظر حقوقی اصلا امکان استفاده شخصی از این جواهرات وجود ندارد.
حسین دهباشی، تاریخ‌پژوه مقیم ایران و دبیر سایت «تاریخ آنلاین»، نیز نوشت: «با سلام و احترام. برخلاف ادعای مهمل شما، کلیه جواهرات خاندان سلطنتی، از جمله دو تاج مذکور هم‌اینک در موزه جواهرات بانک مرکزی موجود است و ساعت ۱۴ تا ۱۷ روزهای شنبه تا سه‌شنبه هر هفته جهت بازدید عموم در دسترس است. زشت است به خدا! شما به سلامتی سخنگوی دولت‌اید پسرم!»
Iranian Television of Canada
وحید بهمن، دیگر تاریخ‌پژوه ایرانی، با انتشار عکسی از توییت جهرمی نوشت: «آبروی نداشته شما را بر باد خواهم داد.» او افزود: «همینجا اعلام می‌کنم با توجه به اسناد و دفاتر و صورتجلسه‌های خزانه ملی، دقیقا نام و تصویر و شماره ثبتی جواهراتی را که ادعا می‌کنید محمدرضا شاه پهلوی با خود از ایران برده را اعلام کنید، تا با توجه به اسناد قبل و بعد ۵۷ ثابت کنم که دروغ می‌گویید.»
هومن عسگری، خبرنگار رادیو فردا، نیز به سراغ شهبانو فرح پهلوی رفت و با او در این مورد گفت‌وگو کرد. شهبانو تاکید کرد که حتی در زمان ملکه بودن هم تاج متعلق به بانک مرکزی بود و ایشان هر موقع آن را برای مراسمی بر سر می‌گذاشت، چند نفر از بانک، تاج را همراهی می‌کردند و برای تحویل و ترخیص آن امضا می‌دادند.
شهبانو فرح پهلوی یادآوری کرد که به غیر از تاج شهبانو، نیم‌تاجی از الماس و فیروزه هم داشته که متعلق به خودش بود و با پول شخصی خانواده خریداری شده بود. اما او هنگام خروج از ایران، با توجه به «حالت روحی» حتی این نیم‌تاج را هم در کاخ نیاوران گذاشته و با خود نیاورده است. او گفت: «گفتم این نیم‌تاج را می‌گذارم در کاخ نیاوران بماند. اگر برگشتم می‌توانم بر سر بگذارم. اگر برنگشتم هم هیچ‌وقت نمی‌خواهم نیم‌تاج بگذارم.»
او در ادامه افزود: «خیلی از جواهرات خصوصی‌مان را در آن حالت روحی که بودم گذاشتم در صندوقی در گنجه‌‌های کاخ نیاوران. فکر کردم اگر این‌ها بیایند و صندوق و گنجه را باز کنند، فکر نکنند من همه چیز را بردم.»
پهلوی‌ها از ایران چه بردند؟
خانواده پهلوی اگر واقعا حتی بخش کوچکی از جواهرات متعلق به بانک مرکزی را با خود برده بودند، حتما می‌توانستند به ثروتی سرسام‌آور برسند. هر دو تاج البته سفارش خاندان پهلوی بودند. تاج پهلوی به دستور رضا شاه ساخته شد که حاضر نبود «تاج کیانی» دوره شاهان قاجار را بر سر بگذارد. تاج کیانی در سال ۱۷۹۸ میلادی به دستور فتحعلی‌شاه، دومین پادشاه قاجار، ساخته شد و در آن از الماس، یاقوت، زمرد و مروارید استفاده شد. شاهان قاجار البته هر یک چیزی به این تاج اضافه کردند. این تاج هم امروز در همان موزه جواهرات ملی است.
اما تاج پهلوی به دستور رضاشاه و به دست گروهی جواهرساز ایرانی زیر نظر حاج سراج‌الدین جواهری ساخته شد. بعدها که محمدرضا شاه پهلوی در ۴ آبان ۱۳۴۶ مراسم تاج‌گذاری معروف خود را برگزار کرد، نیز از همین تاج استفاده کرد. تاج شهبانو نیز ویژه همین مراسم و به دست جواهرسازان فرانسوی ساخته شده بود. شاه در مراسم چهار آبان در اقدامی بی‌سابقه، تاج را شخصا بر سر شهبانو گذاشت؛ اقدامی که ناظران آن را همگام با برنامه‌های مترقی «انقلاب سفید» و اعطای حق رای به زنان تلقی کردند.
اما ادعاهای جمهوری اسلامی در مورد سرقت این تاج‌ها، در حالی است که شواهد موجود نشان می‌دهد که خانواده پهلوی نه تنها جواهرات عمده را با خود نبردند، بلکه آن ثروت سرسام‌آوری را هم که از همان سال‌ها در موردش ادعا شده بود، در خارج از کشور نداشتند. شاه همیشه خود منکر این شایعه‌ها بود. شاهزاده رضا پهلوی نیز پیش از این، در مصاحبه‌ای گفته بود که مجموع دارایی‌های پدرش در هنگام فوت حدود ۶۲ میلیون دلار بوده است. با توجه به دعاوی حقوقی که در این سال‌ها در مورد خانواده پهلوی انجام شده است، اسناد بسیاری در این مورد در دسترس‌اند و تا به‌حال، هرگز نشانه‌ای که نشان دهد شاهزاده رضا پهلوی در این مورد حقیقت را بیان نکرده و ثروت هنگفت بیشتری در اختیار این خانواده باشد، پیدا نشده است. این در صورتی است که اگر شاه و شهبانو تصمیم گرفته بودند تنها چند نقاشی از دارایی‌های موزه هنرهای معاصر را در هواپیما با خود ببرند، می‌توانستند به چندین برابر مقدار پول ذکرشده دسترسی پیدا کنند. مثلا «نقاشی دیواری روی زمینه قرمز هندی»، اثر رنگ روغنی که شاید مهم‌ترین کار جکسون پولاک، نقاش آمریکایی، باشد حدود ۲۵۰ میلیون دلار ارزش‌گذاری شده است. ارزش مجموعه نقاشی‌های موزه امروز بیش از ۱۰ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.
نگرانی در مورد اقدام جمهوری اسلامی به سرقت جواهرات ایران
اما هم‌زمانی ادعای جهرمی و دروغ‌های ایرنا با چند واقعیت دیگر باعث می‌شود نگرانی‌‌ها افزایش یابد: موزه جواهرات ملی ایران از اسفند ۱۳۹۸ به‌علت شیوع ویروس کرونا تعطیل بوده و در حالی که بسیاری موسسه‌های دیگر گشوده شده‌اند، این موزه هنوز «تا اطلاع ثانوی تعطیل است». این در حالی است که پیشروی خیزش انقلابی مردم ایران باعث شده است بسیاری از چهره‌های جمهوری اسلامی به فکر راه فرار باشند. با این حساب، این نگرانی مطرح است که نکند دروغ‌های دولت رئیسی و ایرنا مقدمه تلاش برای دزدیدن دارایی‌های مردم ایران باشد؟
آرش عزیزی
